Diamantslijperij Melkweg
Aan het einde van 19e en in het begin van de 20e eeuw vestigden zich een aantal Amsterdamse diamantslijperijen in het Gooi. Rond 1906 waren er in Hilversum dertien, één kwam naar Bussum. De redenen voor deze verhuisbewegingen waren divers, genoemd worden: hoge belastingdruk in Amsterdam, rigide beleid van de ANDB (Algemene Nederlandsche Diamantbewerkers Bond), gunstig woon- en werkklimaat in het Gooi.
Op 24 augustus 1899 vestigde diamantslijper Jan Buijs zich op Melkweg 19 in Bussum. Hij was eerder dat jaar door de ANDB geroyeerd en kon in Amsterdam zijn beroep niet meer uitoefenen. In 1900 begon hij, samen met de eveneens door royement getroffen H. Philippeau, in een gebouwtje achter Melkweg 19 een slijperij. Daar beschikten zij over twaalf door een kleine stoommachine aangedreven slijpmolens. Buijs heeft niet lang van het bedrijf mogen genieten, hij overleed al op 18 januari 1901. De ANDB stuurde daarop in het 'Werkblad' de volgende waarschuwing rond:
'De lezers zullen zich herinneren dat geruime tijd geleden het personeel van de baas Jan Buijs, inclusief de baas, geboycot werden. Daarna stichtte J. Buijs een fabriekje in Bussum, waar hij met zijn luitjes ging werken. Buijs is een dezer dagen overleden. Dien ten gevolge is het niet onmogelijk dat de geboycotten zullen trachten aan het werk te komen. Ten einde dat te beletten worden hier hun namen gepubliceerd (volgen negen namen). Het is verboden, voor, bij en met deze lieden te werken.'
Ondanks deze tegenwerking zette Philippeau het bedrijf voort, zowel met eigen personeel als door verhuur van slijpmolens aan derden. Vanwege de toenemende vraag werd het bedrijf uitgebreid tot vijftien molens, waarvoor op en aan het pand nieuwe ruimten werden gebouwd. Er kwamen plannen voor verdere uitbreiding tot zestig molens en later ook voor de bouw van een nieuwe fabriek aan de Landstraat. Dat is allemaal niet door gegaan.
In 1916 moest Philippeau wegens ziekte zijn werk beëindigen. Daarna kwam het bedrijf onder leiding van Herman Daniel Sjouwerman te staan. Met gemiddeld zo'n tien man personeel werkte hij tot 1930 in de slijperij aan de Melkweg. Toen besloot hij het bedrijf te verplaatsen naar nieuwbouw achter zijn woning aan de Visserstraat. Helaas voor Sjouwerman sloeg in die tijd de crisis zo heftig om zich heen, dat veel diamantslijperijen moesten sluiten. Al drie maanden na de verhuizing in 1930 werden de werkzaamheden aan de Visserstraat gestopt.
Ben Koning
Foto's: streekarchief
bronnen: tve dec. 1997 en eigen perk 1997/3
