Evaringen als vluchteling verwerkt in toneelstuk
door Yvette Geerts
BUSSUM - De Iraakse Zaineb Toama vluchtte in 1997 uit Irak. Haar ervaringen zette ze bijna tien jaar geleden al op papier met het idee er een toneelstuk over vooroordelen en begrip van te maken. Het complete script lag er al vanaf 2010. Onlangs won ze 1000 euro bij het Platform Maatschappelijk Ondernemen, waardoor haar toneelstuk er nu eindelijk kan komen.
Zaineb is nog steeds een beetje overdonderd dat het 40 pagina's tellende script met als titel 'Zina's reis' nu uitgevoerd kan worden. Het is deels gebaseerd op haar eigen verhaal, met een deel fictie. "Het is een bundeling van 1001 andere verhalen", vertelt ze. Ze schreef het samen met Monique Bandèl van toneelvereniging De Schakel. Het wordt een grote theaterproductie met zo'n 35 spelers, inclusief figuranten. Naast leden van de lokale toneelvereniging De Schakel gaan ook een aantal vluchtelingen meespelen.
Toch gaat haar verhaal niet alleen over vluchtelingen. Haar boodschap is veel breder. "Ik wil met het toneelstuk twee dingen bereiken. Allereerst mensen bekendmaken met het verhaal van een vluchteling want het leven van vluchtelingen is kwetsbaar en onzeker. Ze vragen zich constant af: is het wel veilig?" Daarnaast wil ik mensen bewust maken van vooroordelen. Dat we oordelen, nog voordat we elkaar kennen. Alles wat je ziet bepaalt je oordeel en dat vertaal je naar gedrag." Zainab benadrukt dat dat twee kanten op werkt. "Dat gaat van autochtoon naar allochtoon en andersom. En dat begint al bij jongeren." Die wil ze ook graag bereiken met Zina's reis. Het toneelstuk gaat dan ook over twee puberjongens, één met de Nederlandse nationaliteit en één allochtone jongen. Hoe zij, zonder elkaar te kennen, oordelen en vooroordelen hebben. Wat dat met hen doet en welke gevolgen dat heeft. Zaineb: "Als je niets van elkaar weet kun je je ook niet inleven in een ander." Zelf heeft Zaineb inmiddels een punt gezet achter haar verlies. "Begin oktober werd ik gevraagd om te helpen op het crisiscentrum voor vluchtelingen in Kortenhoef. Ik realiseerde me dat ik toen hetzelfde pad liep als in 1997. Alleen nu met een andere rol, die van hulpverlener." Dat was een laatste, belangrijk keerpunt voor haar. Haar doorzettingsvermogen en motivatie om iets te doen voor de maatschappij hebben haar geholpen dit te bereiken. Ze hoopt met haar verhaal ook andere mensen, met name vluchtelingen, te motiveren om zich in te zetten. "De inzet van je omgeving, je partner en je werkgever heb je ook nodig, maar de eerste stap, die moet je zelf doen. Je kunt niet tussen die vier muren blijven zitten." Het toneelstuk zal eind 2017 te zien zijn.