Aandacht voor signaleerfunctie
door Mireille Detrixhe
BUSSUM - De discussie barstte afgelopen maandagavond los in de Wilhelminakerk over hoe we de jeugdzorg moeten regelen in de regio nu de landelijke politiek de taken heeft overgeheveld naar de gemeente. Binnen de participatiemaatschappij krijgt iedereen een rol. Maar hoe kunnen bijvoorbeeld scholen, verenigingen, welzijnswerkers en burgers hun signaleringsrol invullen en hoe kan de gemeente faciliteren?
Afgevaardigden van onder andere de politiek, scholen, verenigingen en welzijnswerk waren uitgenodigd voor de bijeenkomst Jeugdzorg goed geregeld?, georganiseerd door de PvdA Bussum, samen met Naarden en Muiden. "Kinderen zijn de toekomst. Daarom is het belangrijk dat we in gesprek gaan met elkaar over hoe we de jeugdzorg het beste kunnen regelen en hoe betrokkenen hun signaleringsrol kunnen invullen", zegt organisator Mieke de Wit, raadslid PvdA in Bussum. Het is duidelijk dat ook voor kinderen geldt: voorkomen is beter dan genezen. Problemen bijtijds signaleren in de wijk, op school en bij de verenigingen is daarvoor nodig.
Loes Ypma, Tweede Kamerwoordvoerster Jeugd en Passend Onderwijs, licht tijdens de bijeenkomst toe dat het uitermate belangrijk is dat je weet over wie het gaat en het gezin kent als je een gezinsplan maakt. Volgens Ypma zijn er drie grote voordelen nu de taken bij de gemeenten liggen. "We kunnen eerder juiste hulp bieden en beter de regie houden omdat het uitgangspunt is één gezin, één plan, één regisseur. Er is één aanspreekpunt voor het gezin dat de hulp in kaart brengt en coördineert. Het gezin centraal stellen en luisteren naar wat zij nodig hebben is essentieel", volgens haar.
Gerard Boekhoff, wethouder Zorg en Welzijn in Bussum, geeft aan dat we vooral niet moeten reageren vanuit oude reflexen zoals wantrouwen. "We moeten een visie hebben en samenwerken met elkaar. We kunnen juist vanuit de gemeente slim ondersteunen door te weten wat mensen nodig hebben. De overheid kan niet zeggen: ik trek me terug, en het over de schutting gooien. Als een samenwerking moet kunnen slagen dan is het juist binnen de gemeente omdat het dichtbij is. Daar liggen de mogelijkheden."
Eerder en preventief signaleren lijkt de sleutel tot succes te zijn. Uit de discussie die avond komt met name naar voren dat het belangrijk is om te leren signaleren, kennis te hebben van de sociale kaart, dus weten welke hulpverleners er zijn en inwoners en omgeving met elkaar verbinden. "Veel mensen weten niet waar ze moeten beginnen als ze iets signaleren. Moet je het als juf melden als een kind steeds geen brood mee naar school heeft of vieze kleding draagt? Bij ernstige problemen is het vaak duidelijk, maar wanneer meld je het als je een 'niet-pluisgevoel' hebt? Is het wel ernstig genoeg om te melden? Waar bemoei ik me mee? Er zal vast wel iemand zijn die het al heeft gemeld?, zijn vragen waar mensen dan mee worstelen. Het hoeft niet altijd om ernstige gevallen zoals kindermishandeling te gaan. Het kan ook gaan om begeleiding bij een vechtscheiding", geeft Mieke aan. "Er zijn twee dingen nodig: mensen moeten snappen dat het onze plicht is om te signaleren en het ook durven melden. Ze hebben snel het gevoel dat ze iemand verraden. Mensen zijn vaak bang dat er meteen vijf politiewagens de straat in rijden als er melding is gedaan, maar dat is niet zo. Belangrijk is om voor ogen te houden dat het om het belang van het kind gaat, maar ook om dat van de ouders. Het moet vanzelfsprekend worden dat je signaleert."
Dat signaleren kan bijvoorbeeld bij het Centrum voor Jeugd en Gezin. "Veel mensen vinden het lastig om het gesprek aan te gaan met de ouders. Een goede methode kan zijn om te benadrukken dat hulpverleners zowel klaarstaan voor kind als voor ouders. Ook een vangnet bij een terugval is voor het gezin belangrijk, net zoals een vertrouwenspersoon zoals een juf of coach die voor ze klaar staat", merkt Kamerlid Ypma op. "De transitie is een feit, maar de transformatie begint nu in de praktijk. Er komt zeker een follow-up van deze bijeenkomst", zegt De Wit stellig.