Pauline Broekema over haar familiegeschiedenis
BUSSUM - 'Het Boschhuis' is het meest recente boek van Pauline Broekema. De Bussumse is bij het grote publiek bekend als verslaggeefster voor het NOS-journaal. Als we haar spreken is ze net op weg naar Groningen om daar verslag te doen van de aardbeving en het bezoek van de minister. Maar niet alleen de actualiteit triggert haar, juist haar passie voor het verleden leidde al tot meerdere boeken. Broekema geeft op 22 januari een lezing in de Spieghelkerk over 'Het Boschhuis'.
door Jessica de Jong
Broekema groeide op in een huis vol boeken en dagelijks werden er minimaal vijf kranten gelezen. Zo ontwikkelde zich een brede belangstelling en nog steeds wil de journaliste alles weten. Geschiedenis en de Tweede Wereldoorlog zijn twee van haar specialisaties, onderdelen die ze goed kon gebruiken bij het schrijven van 'Het Boschhuis'. Hoewel ze uit familieverhalen al het een en ander had gehoord, heeft ze er acht jaar over gedaan om alles wat er te weten valt boven water te krijgen. Ze bezocht 18 verschillende archieven. Het boek werd lovend onthaald, kreeg onder andere vier sterren in de NRC. Het verhaal speelt zich deels af in Muiderberg en Naarden.
Ze vertelt dat ze op het spoor van het boek werd gezet toen ze, na het overlijden van haar ouders, het archief van haar grootvader in handen kreeg. Dat zat vol foto's, documenten en brieven. "Het was een schat aan materiaal. Van mijn moeder had ik de indirecte opdracht gekregen om onze familiegeschiedenis uit te zoeken. Ik wilde graag weten wie mijn grootouders waren. Ik zat nog op de basisschool toen ze overleden."
Haar zoektocht bracht haar niet alleen bij haar opa, ook haar overgrootvader en oom spelen een belangrijke rol in het boek. Het verhaal speelt zich onder andere af in Muiderberg, waar haar overgrootvader Frans Jan ter Beek werd geboren in Het Rechthuis. "Destijds was het een herberg / boerderij, maar in 1870 besloot mijn overgrootvader het tabaksvak te leren bij een plantage in Utrecht. Later vertrok hij naar Sumatra om daar in 1873 te gaan werken op een tabaksplantage van de Delimaatschappij." Broekema beschrijft het leven van haar overgrootvader als tabakspionier op de plantages. Hoewel ze zelf nooit op Sumatra is geweest, heeft ze wel een tijd op de Molukken gewoond, wat haar hielp bij het verhaal. "Hoewel alles in het boek berust op waarheid, heb ik het in een geromantiseerde vorm opgeschreven." Ook het verhaal van haar grootvader, die tussen wereldverbeteraars leefde in Bilthoven, komt aan bod. Ze zoemt in op het leven van haar oom Pieter ter Beek die in 1944, zes maanden voor de bevrijding, door de Duitsers werd gefusilleerd.
Naarder verzetsman
Verder schrijft ze onder meer over haar oud-oom Hendrik ter Beek, veearts in Naarden. "In de familie waren er verhalen dat hij tijdens de oorlog lid was van de NSB. Uit mijn zoektocht werd duidelijk dat hij dit heeft gedaan in opdracht van het Verzet. Zo had hij als een van de weinige mensen in Naarden de beschikking over een auto en reed daarmee in het Gooimeer gecrashte Engelse piloten naar hun onderduikadres. Hij hielp het verzet, vervoerde illegaal materiaal, onderschepte op een dag een verraadbrief waarin iemand een joods gezin aangaf en verscheurde dat epistel. Die mensen waren anders opgepakt. Ze overleefden de oorlog. Direct na de bevrijding werd hij gearresteerd, sprak in verhoren niet over zijn verzet. Dankzij een handtekeningenactie van Gooise boeren is hij vrijgesproken. Hij was echt een bijzondere en dappere man. En natuurlijk schrijf ik over mijn grootmoeder, Adriana Kreuger. Geboren aan het Naardermeer, aan wat nu heet het Kreugerlaantje. Je zou kunnen zeggen dat ik door 'Het Boschhuis' steviger in Het Gooi geworteld ben. Het is geen regionaal boek, maar die link met de streek waar ik woon was een cadeau en een heel mooie bijkomstigheid."
Uitgeverij Arbeiderspers bleek degene te zijn die ervoor zorgde dat het afronden van het boek in zicht kwam. Broekema had in 2013 de 4-meivoordracht gehouden in de Nieuwe Kerk in Amsterdam, voorafgaande aan Dodenherdenking. "Dat was voor mij een heel drukke periode en de uitgever vroeg toen of ik mijn boek wilde afronden." Ze besloot ervoor te gaan en de hele zomer schreef ze aan het boek met als resultaat dat 'Het Bosch' in mei 2014 klaar was. Inmiddels is het boek toe aan de tweede druk.
Wie meer wil weten over de spannende verhalen uit de familie van Pauline Broekema kan haar lezing bezoeken tijdens de Spieghelavond op 22 januari. De auteur hoopt op een breed publiek, ook jongeren, aangezien 'Het Boschhuis' op de boekenlijst voor leerlingen van de middelbare school staat. "Onze dochter mocht het, nog in drukproef, van haar lerares van Het Goois Lyceum lezen voor haar lijst." De lezing begint om 20.00 uur. Ook is het Aeolus Cello Kwartet aanwezig voor een muzikale noot. Kaartjes kosten 10 euro en zijn te koop bij Boekhandel Los en bibliotheek Naarden-Bussum.