'Diep onder de indruk van wat ze voor elkaar hebben gekregen'
BUSSUM - Toneelvereniging De Schakel vierde afgelopen zaterdag in Spant! het 80-jarige jubileum met een gedurfde uitvoering van de musical 'Tewje, de melkboer uit Anatevka'. Het werd de kroon op het jubileum. Met een zeer goed gevulde zaal, 530 bezoekers, was de voorstelling een groot succes te noemen.
door Hugo Kruyt
Iedereen uit Bussum kent hem wel, toneelvereniging De Schakel, al was het alleen al door de aankondigingsborden voor een nieuwe voorstelling die twee maal per jaar langs de plaatselijke straten staan. Het lijkt een gewaagde onderneming, de grote zaal van theater Spant! afhuren voor een amateurtoneelvoorstelling, maar zie, ook op deze zaterdag loopt het storm. En dat gebeurt bijna altijd, zoals een van de bestuursleden vertelt: "Het klinkt gek, maar we zijn er eigenlijk vrij zeker van dat de zaalbezetting altijd goed is. Daar doen we ook veel aan: borden in Bussum, intensief flyeren in de weekends, de website erop instellen, posters op winkelruiten, publiciteit zoeken in de lokale media en iedere keer lukt het. We weten dat dit gewoon een vitaal deel van onze inspanningen is, dus daar werkt dan ook iedereen aan mee."
Bijzonder jaar
Het is een bijzonder jaar voor De Schakel: dit jaar wordt het tachtigjarig bestaan gevierd. Ooit begonnen als 'Het Schouwspel, toneelgezelschap van R.K. Dames en Heeren' is het, in de pas met de ontzuiling, inmiddels een algemene amateurtoneelvereniging met een kleine dertig actieve leden, een vrij grote schare betalende donateurs, genaamd 'vrienden' en een eigen verenigingsgebouw. Ieder jaar wordt er een tweetal voorstellingen gespeeld: in het voorjaar over het algemeen enkele eenakters in de kleine zaal van Spant! en in het najaar de grote voorstelling in de grote zaal.
'Tevje'
Besloten is om in dit jubileumjaar flink uit te pakken: de musical 'Tevje' (bij de ouderen beter bekend als 'Fiddler on the roof', met de onvergetelijke Lex 'If I were a rich man' Goudsmit, zal opgevoerd worden. Het is ironisch genoeg een musical in de pure joodse traditie, uitgevoerd door dit van oorsprong katholieke toneelgezelschap. Dat vraagt om een professionele regisseur, meer dan 15 acteurs, een emmervol figuranten, een heus orkest en veel helpende handen om alle decors te bouwen en een avond lang om de haverklap van decor te wisselen. "Maar ja", lacht een van de hoofdrolspelers, "dan heb je ook wat. En we weten dat we op onze leden en onze vaste vrienden kunnen rekenen."
Dat blijkt dan ook: alles, werkelijk alles is zelf gemaakt, de huizen worden op wielen het podium op- en afgerold (ze worden voor een scène binnenshuis gewoon omgedraaid, waardoor het interieur open staat voor de zaal) en het orkest speelt een avond lang een veelheid aan musicalsongs. Daarbij wordt dus van de amateuracteurs verlangd dat ze ook solo moeten zingen. Je moet maar durven.
Voorstelling
De voorstelling zelf is, zoals gezegd, een groot succes. De decors zijn op originele en ingenieuze wijze zodanig uitgevoerd dat ze multifunctioneel zijn en snel verplaatst kunnen worden, ze krijgen zelfs een klein open doekje. Door de violist (de 'fiddler on the roof') en meerdere spelers vanuit de zaal op te laten komen, is de verbinding van de spelers met de zaal snel gelegd, een slimme en creatieve vondst.
Muziek
Ook de muziek, die door Schakel-lid Sidney Durlacher speciaal voor deze voorstelling van nieuwe, smaakvolle arrangementen is voorzien, mag zeker niet onvermeld blijven. De liveband 'The Fellas' maakte er een feest van met knallende covers. Een groot compliment verdient hoofdrolspeler Geert de Vries, die als melkboer Tevje het gehele stuk werkelijk draagt door zijn natuurlijke spel en het uitstekende doseren van positieve en negatieve emoties. Hetzelfde geldt voor Anne-Claire van Menk, die de problemen van de oudste dochter met alle joodse tradities inhoud en geloofwaardigheid geeft én een waardevolle bijdrage levert wat haar zang betreft. Hulde ook aan de actrices die bij afwezigheid van voldoende mannelijke acteurs (een structureel probleem bij het amateurtoneel) een mannenrol voor hun rekening nemen en daar goed in geslaagd zijn.
Hoofdrolspeler Geert de Vries draagt het stuk met natuurlijk spel
Divers publiek
Wie bezoeken nu zo'n voorstelling, wie besluiten een avondje 'ouderwets' naar het theater te gaan in plaats van voor de buis te zitten? Een blik in de foyer, een half uur voor de voorstelling, leert dat het een divers gezelschap is: zeker, vrij veel veertigplussers, sommige in jasje dasje, veel in trui en vrijetijdskleding, relatief veel vrouwen, maar toch ook een flink aantal jongeren. Veel groepjes die duidelijk gezellig een avondje samen uitgaan, velen hebben daar een traditie van gemaakt. "Wij gaan altijd samen, met zijn zessen", zegt Marjan. "Het is altijd leuk om elkaar op zo'n manier weer te zien. We eten samen vooraf, praten gezellig bij met elkaar en gaan daarna naar het theater. De voorstellingen van De Schakel zijn altijd leuk, er wordt veel tijd en aandacht aan besteed en het geeft toch iets feestelijks, zo'n avondje naar het Spant. En voor die € 15,- per plaats hoef je het toch ook niet te laten?"
De jongeren hebben hun eigen redenen om te gaan. Sjoerd (23 jaar oud), bijvoorbeeld, is samen met twee vrienden gekomen "om eens te zien hoe zij dat nu doen, zo'n voorstelling met muziek, veel licht, strakke leiding, veel acteurs". Ze doen zelf ook wat op het gebied van performance. Hij vindt het interessant om te zien hoe ver je kunt komen als je de lat hoog legt. En wat vindt hij ervan? "Ik ben diep onder de indruk, echt waar. Wat deze mensen voor elkaar hebben gekregen, dat houd je toch niet voor mogelijk? En het stuk, ach ja, het is nu niet bepaald helemaal mijn smaak, maar ik merk toch dat ik een avond geboeid heb zitten kijken en luisteren, prima toch?"
Jaarlijks ritueel
Toch overheerst het gevoel dat "een avondje Schakel" vaak dezelfde mensen aantrekt, er is kennelijk een groot aantal bezoekers dat dit als een vast, jaarlijks ritueel ziet. "Ja, dat klopt", aldus een bestuurslid. "Dat is precies de reden dat we zo veel aan publiciteit doen. Voor veel mensen is dat een goede manier om ze eraan te herinneren dat het weer tijd is voor De Schakel. En zie, ze komen gewoon weer."
Zo ook Martin en Anne, getrouwd, veertigers, voor de gelegenheid feestelijk gekleed. "Ik woon al mijn hele leven in Bussum, ging vroeger nog wel eens met mijn ouders naar een voorstelling van De Schakel en vind het best leuk om eens in de zoveel tijd een avondje theater te pakken. Sinds een paar jaar gaan wij met zijn tweeën in het najaar leuk een avondje uit en we hebben het gevoel dat we daarmee ook nog het culturele leven in Bussum steunen. Voor ons begint het ook echt traditie te worden."