Naarden heeft de Matthäus, maar Bussum de Johannes Passion
BUSSUM - Het is en blijft een kerkdienst aanstaande zondag in de Wilhelminakerk, maar het heeft meer weg van een religieuze opera. Onder leiding van dirigent Piet Philipse krijgt het publiek de Johannes Passie voorgeschoteld over het lijden en sterven van Jezus. "Hoe je Bach ook doet, verpesten kun je het niet. De muziek heeft zoveel zeggingskracht en ook het verhaal is compleet menselijk over verraad, opruiing, veroordeling en dood."
door Jessica de Jong
Het verhaal en de muziek zijns erg emotioneel volgens Philipse. "Dat heb je natuurlijk met de religieuze teksten, die raken de mensen. Het is mijn taak om te zorgen dat de bezoekers de aandacht vasthouden. Het stuk duurt twee uur en er is een pauze. Iedereen in de kerk krijgt een boekje met daarin de gezongen Duitse teksten, vertalingen en belangrijke momenten in de muziek waar ze op kunnen letten. Op die manier is de Passie goed te volgen."
Veel mensen kennen uiteraard de bekende Matthäus Passion, zeker de uitvoering in de Grote Kerk van Naarden wordt landelijk geroemd. "Naarden heeft de Matthäus, maar Bussum heeft de Johannes." De Johannes werd een aantal jaren voor de Matthäus Passie gecomponeerd en heeft een meer intiem, maar ook meer strijdlustig karakter. Eén koor en één orkest spelen de partijen. "Het koor heeft in de Johannes veel meer te doen, ze vertolken de stem van het volk. Uit de manier waarop Bach het verhaal heeft omgezet in noten blijkt wat voor genie hij was. Neem bijvoorbeeld het moment waarop wordt gedobbeld om de rok van Jezus. Alle instrumenten maken het geluid van dobbelstenen, dat is geweldig." Het Wilhelminaconsort bestaat uit musici van de omroeporkesten en vocaal ensemble Voices. "Vorig jaar hebben we het stuk voor het eerst opgevoerd en toen hebben we vier maanden gestudeerd. Nu denk ik dat we een week of zes bezig zijn geweest."
Aan Philipse als dirigent de taak om de musici en het koor aan te sturen. Hij is zelf al 50 jaar kerkmusicius en kijkt vanuit die achtergrond dan ook naar het stuk. "Ik ben geen dirigent die zwaar slaat. Ik ben meer iemand van de duidelijk afspraken. Ik vertel duidelijk hoe ik het wil hebben. Tijdens de uitvoering zelf is het een kwestie van de puntjes op de i zetten en af en toe het vuur opstoken. Voor mij is het verhaal het belangrijkst. Als er wordt gezongen: 'und sie sprachen' dan moet, pats, het koor zingen. Niet nog even wachten door een noot te spelen, want dan krijg je een stoptreineffect. Is er een verdrietig stuk, dan mag die cello janken, maar dan wel zo dat het niet sentimenteel wordt. Uiteraard toets ik mijn mening over de interpretatie van het stuk aan de musici. Ze hebben allemaal hun eigen inbreng. Ik wil ze niet in een harnas drukken, anders doe je ze geen recht. Je moet ze wel muziek laten maken."
Philipse is duidelijk in de ban van de Johannes Passion en gaat er voor de volle honderd procent voor. Het stuk zal in de Wilhelminakerk goed klinken. "Het publiek zit als een vorst. Overal is het goed te horen en door de boekjes die uitgedeeld worden, kan iedereen het stuk goed volgen. De mensen willen tegenwoordig echt iets beleven in de kerk en dat kan zeker tijdens de Johannes Passion. Veel mensen geven aan dat ze liever niet naar hele lange preken luisteren, maar wel de beleving willen ervaren. Dat zie je ook tijdens de cantatediensten, die zitten altijd vol. De Algemene Kerkenraad van de Protestantse Gemeente Bussum hecht veel waarde aan deze uitvoering en betaalt flink mee. Het is zeker ook een manier om ander publiek naar de kerk te krijgen."
De Johannes Passion is bijna een religieuze opera