De Koelit, begin 20e eeuw (fotocoll. HKB).
De Koelit, begin 20e eeuw (fotocoll. HKB). Foto:

Uit de Bussumse Historie

Leerfabriek 'Koelit'

Ten zuiden van de Huizerweg, net ver van Huize Godelinde, waar zich nu de Bisonstraat, Karbouwstraat en Wisentstraat bevinden, stond tot 1932 een leerfabriek. In dat jaar brandde een deel van het bedrijf af. In 1935 zijn de resten gesloopt.

A. de Bruijn schrijft in zijn historische rubriek in de Bussumsche Courant van 20 december 1930 het onderstaande over de toen nog functionerende leerfabriek.

"Voor de oprichting dezer fabriek is nimmer vergunning gegeven door het gemeentebestuur van Bussum. Toen die fabriek werd gesticht, behoorde de grond tot de gemeente Hilversum! Eerst bij de grenswijziging van 1902 is die grond gevoegd bij het rechtsgebied van Bussum. En met den grond, werd ook de leerfabriek zelve bij Bussum gevoegd.

In 1897 was door de directie der leerfabriek, toen nog genaamd 'Koelit', bij het gemeentebestuur van Hilversum een verzoek ingediend om vergunning tot uitbreiding der inrichting.

Ofschoon de fabriek nog op Hilversums grondgebied stond, achtten de Bussumers zich toch wel belanghebbenden, want er verscheen een ingezonden stuk uit Bussum, waarin 'n klaagtoon over den hinder der fabriek werd aangeheven.

De directie antwoordde uitvoerig daarop. Een gedeelte van dit antwoord worde, om zijn eigenaardigheid, hier weergegeven:

"Aan elke industrie is, in den letterlijken zin van het woord 'n luchtje, maar de aard van onze industrie en onze wijze van bewerking sluiten reeds een bepaalden stank uit, en wij ontkennen ten sterkste dat van onze fabriek eenigen nadeeligen invloed uitgaat.

Dat paarden, voor onze fabriek gekomen, beginnen te springen, is niet onmogelijk, maar dan willen die verstandige dieren door hun gehuppel zeker hun vreugd te kennen geven over het feit, dat daar, op die dorre heide, die zoolang nagenoeg braak lag, een fabriek is verrezen die aan een 40 à 50 tal werklieden met hun gezinnen een behoorlijk bestaan verschaft".

Een en ander brengt ons de overtuiging bij dat reeds jaren geleden de leerfabriek niet bijzonder "gezien" was. Ofschoon er dadelijk bijgevoegd moet worden, dat de techniek ook haar invloed ten goede heeft doen gelden bij deze industrie."

Samenstelling: Klaas Oosterom

De brand van Koelit op 23 augustus 1932 (fotocoll. HKB).
Uit: ANWB-kaart van Bussum uit 1929. Fabriek: Koelit; 2: HBS; 10: Godelinde St.