Het leven van Frits Zweed

29 januari 2021, 16:32

Op 4 november 2020 overleed Frits Zweed op 81-jarige leeftijd. De blinde Frits was bij vele Bussumers en Naarders bekend. Hij werd blind geboren. Eerst volgde hij onderwijs voor blinden in Haren, maar al snel verhuisde het gezin vanuit Hindeloopen naar Naarden en ging hij naar het blindeninstituut in Huizen. Terwijl veel blinde lotgenoten telefonist of stoelenmatter werden, wilde hij een sigarenwinkel beginnen. Rond 1960 lukte hem dat met geld van gemeente, diaconie en familie als startkapitaal. De sigarenwinkel kwam aan de L. Hortensiuslaan t.o. het huidige BP-benzinestation.

In het dagelijks leven was hij vaak afhankelijk van anderen. Met zijn humor wist hij veel voor elkaar te krijgen. Zijn zaak werd meermalen beroofd. Zo werd hij eens door twee mannen overvallen. Op zijn groet werd niet gereageerd; een man zei: ‘één woord en je bent dood’. Hij wist het alarm in werking te stellen en de sirene joeg de mannen op de vlucht. De politie rekende het tweetal in. De officier van Justitie eiste achttien maanden, resp. twee jaar. ‘Het was een geintje’, verzekerde ter zitting de oudste, ‘ik was zo dronken dat ik me er nu weinig meer van herinner, maar ik weet zeker dat ik nooit zo'n bedreiging heb geuit’. Uit lijfsbehoud heeft Frits daarna veel schappen leeggehaald. De lege schappen vulde hij op met voorwerpen in de Friese Hindeloopen-stijl.

Volop in het leven

Uiteraard moest hij regelmatig het dorp in om zijn boodschappen te doen. Dat vergde zijn uiterste concentratie; hij moest voetstappen tellen. ‘Als ik naar een orgelconcert in de Grote kerk in Naarden ga, ga ik door de St. Vitusstraat. Bij de hoek met de Peperstraat moet ik lopen tot de vierde putdeksel en dan naar links tussen twee paaltjes door. Dan loop ik zo naar de ingang. Bij het station Naarden-Bussum weet ik ook precies het aantal treden naar beneden en weer omhoog’.

Nadat hij in 2008 gestopt was met zijn sigarenzaak, kwam hij in Bussum wonen. Hij had nu tijd om uitstapjes te maken en lezingen en concerten bij te wonen. Frits Zweed heeft veel van wat hij als blinde ervaarde verteld en vastgelegd. Op die vele reizen sprak Zweed cassettebandjes in of nam op wat de gids vertelde. Later thuis werkte hij dat uit en enkele reisverhalen van hem verschenen in het blad van de Blindenbond.

Tijdens een uitstapje met het Rode Kruis raakte hij in gesprek met zijn buurvrouw in de bus. Die vertelde hem wat hij niet kon zien. Een paar weken later kwamen ze elkaar weer tegen op een gezamenlijke activiteit. En zo gebeurde het dat hij vele jaren met deze hoogbejaarde, maar vitale vriendin, mooie reizen maakte in binnen- en buitenland.

Hij was vaak afhankelijk van anderen. Met zijn humor wist hij veel voor elkaar te krijgen

Zweed was zeer geïnteresseerd in wat er in de wereld gebeurt en hij is goed op de hoogte van wat er bijvoorbeeld aan boeken uit komt. Hij kocht of bestelde dan niet één exemplaar, maar meerdere. Hij kon ze niet lezen, maar gaf ze graag cadeau.

De weg wijzen        

Er zijn ook situaties geweest waar zijn extra goed ontwikkelde zintuigen hem goed van pas kwamen. ‘Ik was met een mevrouw 's avonds naar een bijeenkomst geweest. Na afloop kon zij in het donker haar auto niet meer vinden. Toen heb ik haar er naar toe gebracht’. Het onthouden van parkeerplekken en van routes en afslagen was voor hem een tweede natuur.

Na een zware operatie ging zijn gezondheid vanaf z’n zeventigste achteruit. Een rollator gaf hem steun en zekerheid. Daardoor werd hij nog meer als een gehandicapte gezien die geholpen moest worden. Maar omdat hij een telschema in zijn hoofd had, was hij pas echt gehandicapt als men hem aansprak. Daarom liep hij met een bordje om zijn nek: ’S.v.p. niet aanspreken’.

In 2012 liep hij met zijn rollator over straat en hoorde hij een jongen zeggen dat hij door moest lopen. Vervolgens kreeg hij een klap op zijn hoofd. Hij kwam ten val, stond weer op, liep naar huis en belde de politie. Helaas was er geen duidelijk signalement van de dader.

Al vanaf zijn winkelperiode tot zijn overlijden heeft hij veel steun gehad van het echtpaar Henk en Nardy Blaak en van Henk Griffioen. Zo belde Frits gedurende 15 jaar (!) elke zondagavond met Henk Griffioen en namen ze minstens een uur de tijd om de week door te nemen.

Klaas Oosterom