Het ontstaan van het Prins Hendrikpark (I)
Het ontstaan van het Prins Hendrikpark (I)
Nadat de Fransen in 1672 onder leiding van Stadhouder Willem III uit Naarden waren verdreven, gelastten de Staten van Holland in 1674 dat de hoge gronden rond de vesting moesten worden afgegraven. Deze gronden lagen aan de Gooise zijde van de vesting, waar de heide met heuvels tot vlak voor de vesting doorliepen. Het was gebleken dat de vesting vanwege die hoge gronden niet te verdedigen was.
Het vrijkomende zand werd per schip afgevoerd door de afzandingssloten, die uit strategische overwegingen cirkelvormig om de vesting gegraven werden. Het afgraven verschafte van het begin af inkomen aan de arme inwoners van het gehucht Bussum, waar alle vorm van nering en industrie door het stadsbestuur van Naarden verboden was.
[HKB0770 en A] Op deze kaart uit 1769 is te zien dat de afgravingen en de sloten (blauw) aan de Bussumse kant de grens tussen Naarden en Bussum genaderd en op een aantal plaatsen reeds overschreden zijn.
In 1773 werd de Comeniuslaan bereikt, die toen Zwarte Weg heette. Langs de L. Hortensiuslaan en Brinklaan, toen Kerkweg geheten, lag de Mestvaart die doorliep tot voorbij de latere Brediusweg. Daar achter liepen twee lange sloten reeds door tot de Hooge-Bussummerweg. Hier penetreerden de afzandingen dus al diep in Bussums grondgebied.
Het gebied dat we nu Spiegel noemen bestond uit akkerpercelen, gescheiden door zandwegen. Eén van deze zandwegen liep van het begin van de Meerweg in noordelijke richting naar de toenmalige Zwarte Weg. Het laatste stuk zou na de aanleg van de spoorlijn, die het bedoelde zandpad doorsneed, de Stationsweg worden. En voor de plek waar het station zou komen, was akkerland met hakhouwallen.
Uiteindelijk was het maar schrale grond, die met schapenmest wat verbeterd kon worden. Schapen kwamen in Bussum echter veel minder voor dan in Hilversum en Laren.
Om het zand richting Naarden naar Amsterdam af te voeren lag over de verbindingssloot een hoge brug waar de zandschepen goed onderdoor konden. De brug was door de genie in Naarden in de toen gebruikelijke bruinrode dodekop-verf geschilderd en heette daarom de Rode Brug. Door zijn steile op- en afritten werd de brug regelmatig gebruikt om de trekkracht van een te kopen paard te keuren.
[52717 pdf] Op deze gemeentekaart uit 1867 van Bussum is te zien dat het terrein met de vier blauw gekleurde ontzandingssloten en twee dwarssloten is afgegraven (het toekomstige Prins Hendrikpark). De spoorlijn en station zouden pas in 1873 komen.
(wordt vervolgd)
Klaas Oosterom
Bronnen: Martin Heijne, Contactblad HKB Jrg 3 nr 1 okt 1986 en Jrg 19 nr 1 mei 2003.
