De trein naar Hilversum. Foto genomen vanaf de watertoren.
De trein naar Hilversum. Foto genomen vanaf de watertoren. Foto: Picasa

De Oosterspoor


De spoorlijn en het station Naarden-Bussum zijn vanaf 1874 van cruciale betekenis geweest voor de ontwikkeling van Bussum en Naarden. Maar in de geschiedenis van de spoorwegen in Nederland is de komst van deze regelmatige treinverbinding nauwelijks een voetnoot. Dat wordt duidelijk in Deel 4 van de serie Spoorwegen in Nederland. Door N.J. van Wijck Jurriaanse (Uitg. Wyt 1975).

“Toen in de loop der 1860-er jaren de HSM (Hollandsche IJzeren Spoorwegmaatschappij) haar verbindingen van Amsterdam met het noorden (Den Helder) en het westen (Den Haag en Rotterdam) tot stand had gebracht, kwam de spoorweg naar het Oosten aan de orde. Teneinde de welvaart der onderneming te verzekeren, meende de maatschappij dat nu het ogenblik aangebroken was om aan de aandeelhouders machtiging te vragen tot aanvaarding ener concessie voor aanleg en exploitatie van een spoorweg van Amsterdam via Hilversum - Amersfoort - Apeldoorn naar Zutphen met een zijtak van Hilversum naar Utrecht. Reeds in maart 1870 kreeg de HSM deze concessie. Zou later de lijn verlengd worden tot Winterswijk en aldaar de verbinding met de Duitse spoorwegen tot stand zijn gekomen, dan beschikte de Maatschappij over een eigen en rechtstreekse spoorlijn van Amsterdam met Duitsland waarvan Twenthe mee kon profiteren. Maar tegelijkertijd gingen de dorpen in het Gooi een nieuwe ontwikkelingstijd tegemoet en werd de Veluwe uit zijn isolement verlost. Noord Holland kreeg een railverbinding met zuid-oost Nederland via Amsterdam - Hilversum - Utrecht Lunetten - 's-Hertogenbosch. Deze spoorwegen van Amsterdam naar Utrecht en Zutphen, Oosterspoor genoemd, kregen aldaar aansluiting met het Staatsspoornet.

Met de bouw van de Oosterspoor kon in 1871 worden begonnen na een vrij vlotte onteigeningsprocedure van de benodigde gronden. Op 10 juni 1874 konden de lijnen Amsterdam - Hilversum - Utrecht Lunetten en Hilversum —Amersfoort in exploitatie worden genomen, de verlenging naar Zutphen volgde op 15 mei 1876. Zoals te doen gebruikelijk was ook de lijn Amsterdam - Utrecht/Amersfoort bij de aanleg geheel enkel spoor. Maar reeds in de loop van 1874 (jaar van opening) werd begonnen met een dubbelspoor.

De HSM droomde echter van een eigen verbinding Amsterdam - Ruhrgebied. Daartoe kwam op 24 juli 1878 de lijn Zutphen - Winterswijk in dienst. De lang verwachte aansluiting met de Duitse Bahn zou eerst in 1880 tot stand komen.”

Klaas Oosterom

Eerste station Naarden-Bussum (1983-1914). Het perron met de trein richting Amsterdam Links de sporen en perrons voor de stoomtram. Datum opname circa 1906.
Eerste station Naarden-Bussum. Achterzijde van het station; gezien richting Naarden. Links op het perron een wachthuisje. Datum opname circa 1904.