Plattegrond van de vesting Muiden in 1879. De zwarte lijn geeft de route van de zandschuiten aan.
Plattegrond van de vesting Muiden in 1879. De zwarte lijn geeft de route van de zandschuiten aan. Foto: Picasa

Sluisjes in Vesting Muiden

Behalve de ‘Groote Zeesluis’ zijn er in Muiden nog twee kleine sluizen. Sluizen/doorgangen die het mogelijk maken om van Naarden naar Amsterdam te varen en omgekeerd.

De eerste sluisjes dateren van 1671. De tijd dat Amsterdam bezig was met het aanleggen van de laatste delen van de Herengracht en de Keizersgracht. De toen snel expanderende stad had veel zand nodig. Zand dat uit het Gooi per boot via de Naardertrekvaart en Muiden werd aangevoerd. Maar dat gaf nu juist een groot probleem.

Een zandschuit, een houten boot door een paard getrokken, vervoerde toen maximaal 20 m3 zand. Het zand overladen bij de Naarderpoort, door Muiden heen vervoeren en de boten aan de andere kant van Muiden weer vol scheppen, zou onbegonnen werk zijn. Amsterdam wilde daarom een verbinding tussen de Naardertrekvaart en de Muidertrekvaart/Amsterdamsetrekvaart. De vroedschap van Muiden nam het verzoek in beraad. Zij kwam tot een negatieve beslissing, omdat ze bang was dat Muiden daarmee inkomsten uit het veersysteem zou gaan missen. Toch drukte Amsterdam via een besluit van de Staten van Holland haar zin door. Aan oost- en westkant kwamen toen kleine doorgangen waar een zandschip precies doorheen kon.

In 1739 werden de huidige sluisjes in de doorgangen gebouwd. Het ijzeren draaibruggetje met een houten dek voor voetgangers over de westelijke Weesperpoortsluis wordt ‘het Kippenbruggetje’ genoemd.

In 1852 wordt de omgeving van dit sluisje drastisch gewijzigd. Voor het sluisje wordt een ravelijn (vestingwerk) aangelegd, midden in de vestinggracht. De opmars van de Pruisen in 1787 had aangetoond dat aanvallen op Muiden via Weesp en over de Vecht mogelijk en kansrijk konden zijn. Vanuit de vesting werd het kippenbruggetje de verbinding. Een ander houten bruggetje verbond het eiland met de toenmalige weg naar Weesp. Ook werd er een stenen beer (muur) aangelegd tussen het ravelijn en richting het Muiderbos. Het houten bruggetje verdwijnt rond 1950 en de beer (muur) aan de westelijke punt van het eiland werd veranderd in een voetgangersbrug. Kortom: de situatie zoals we die nu kennen. Er werd een muziektent op het verdedigingseiland gebouwd dat later vervangen is door een gebouw “Pro Musica”.

Aan de andere kant van de Vecht, de oostzijde (Naardense kant) is de Keetpoortsluis. De Keetpoortsluis kent praktisch dezelfde geschiedenis.

Klaas Oosterom, met dank aan Ayla Blüm

Bron: Henk van Ginkel, Villa Amuda, april 2006

Het kippenbruggetje over de sluis (foto H. van Ginkel)