De kinderen oefenen voor hun voorstelling  die komende zondag in Spant! wordt gehouden.
De kinderen oefenen voor hun voorstelling die komende zondag in Spant! wordt gehouden. Foto's: Bastiaan Miché

'Vol zelfvertrouwen spelen ze in gebarentaal de sterren van de hemel'

Dove en slechthorende kinderen kunnen op het podium helemaal zichzelf zijn. Ze leren niet alleen acteren, maar ook heel veel belangrijke levenslessen.

BUSSUM / HILVERSUM Pamela Couprie - horend, maar kind van dove ouders - begeleidt met vrijwilligers van haar stichting zondag een groep kinderen die hun voorsteling in gebarentaal spelen in Spant! Bussum. Het wordt een speciale show omdat de Jean Couprie Theaterstichting, vernoemd naar de vader van Pamela, precies tien jaar bestaat.

Pamela vertelt dat ze de stichting als cadeau heeft opgericht voor haar vader; een man die zijn hele leven heeft gestreden voor doventheater. "Hij was vijftien jaar oud toen hij de bekende pantomime-speler Marcel Marceau zag. Hij wilde dat ook, maar in die tijd was dat niet gebruikelijk. Als je doof was, kon je niets en mocht je niets, vond men. Toch weerhield dat mijn vader er niet van om zijn droom achterna te gaan. Ieder jaar deed hij opnieuw auditie aan de toneelschool. Jaar in jaar uit werd hij afgewezen. Totdat het moment kwam dat de toneelschool het eindelijk aandurfde. Hij was toen al 40."
Couprie heeft de afgelopen vijftig jaar al zijn tijd en energie gestopt in het op de kaart zetten en oprichten van doventheater, zowel nationaal als internationaal. Hij organiseerde dertig jaar geleden al de eerste doventheaterkampen en heeft diverse doventheaters opgericht. Lesgeven was iets waar hij altijd tijd voor wilde maken. Dochter Pamela: "Tegen ons zei hij altijd: 'Als ik doodga, wil ik geen bloemen. Ik wil dat het geld naar een stichting gaat, zodat mijn werk door kan gaan.' Toen mijn vader 65 jaar werd, besloten we hem de Jean Couprie Theaterstichting cadeau te doen. We wilden niet wachten tot hij dood was."
Terug naar het heden. Een keer in de maand zorgt de stichting ervoor dat dove en slechthorende kinderen uit het hele land naar de IPS school in Hilversum komen om daar op zondagmiddag te werken aan een voorstelling. "Alle docenten zijn doof en de taal die wij met elkaar spreken is Nederlandse Gebarentaal", aldus Pamela. "De sfeer is heel goed en en mijn vader komt ook graag helpen."
Naast deze theaterlessen zijn er ook nog iedere jaar de zomerkampen bij Oud Valkeveen. "De kinderen die vroeger zelf op kamp gingen, gaan nu mee als begeleiders. Dat is zo leuk om te zien. Ik ben heel trots op ze. En we hebben echte talenten: af en toe worden we door producenten benaderd met de vraag of we een dove acteur kunnen leveren. Ik treed dan zelf op als theatercoach, wat goed bij mijn achtergrond - ik ben entertainer en theaterdocent - aansluit."
Pamela laat merken dat de stichting met zowel de wekelijkse toneellessen als de zomerkampen in een enorme behoefte voorziet. "De kinderen die bij ons komen, beheersen niet allemaal even goed gebarentaal. Dat is namelijk niet altijd nodig. Vaak hebben ze een gehoorapparaat, een implantaat of een tolk - allemaal hulpmiddelen om zich te redden in de horende wereld. Steeds meer dove kinderen kunnen door deze ontwikkelingen naar het reguliere onderwijs. Hierdoor weten niet alle dove en slechthorende kinderen van ons bestaan en wij weten ze niet overal te vinden. En dat vinden wij jammer."
Ze vertelt dat er veel voordelen zitten aan het volgen van onderwijs met horende kinderen, maar ze waarschuwt ook dat dove kinderen - zelfs met hulpmiddelen - niet opeens horend zijn. "Ze missen informatie en details, of wat te denken van gesprekken achter hun rug die ze niet zien en horen. Het kan lijken dat ze zich prima redden, maar je weet niet wat ze allemaal missen. Ze horen het niet. Daar komt bij dat ze geen andere doven leren kennen en misschien weinig oefenen met gebarentaal. Ons theater speelt daar mooi op in. Als ik zie hoe ze groeien door bij ons te komen, dan is dat echt een cadeautje. Ik blijf mij er dan ook hard voor maken dat wij blijven bestaan. We hebben moeite om rond te komen omdat we geen subsidie krijgen."

Waardevol

Ze legt uit dat er voor horende kinderen zo veel te kiezen is en dat het aanbod voor dove kinderen zo beperkt is. "Hoe mooi is het dat ze bij ons aan een clubje en een kamp kunnen meedoen? Ze leren op het toneel hun eigen identiteit ontdekken, ze krijgen zelfvertrouwen en leren zich presenteren. Dat is voor de rest van hun leven heel waardevol", besluit ze.

Alle scènes worden in Nederlandse Gebarentaal gespeeld.