Vaarroute noordwest, naar Alaska.
Vaarroute noordwest, naar Alaska. Foto:

Uit de historie van Bussum en het Gooi

Jan Vollers - Gezagvoerder ter Koopvaardij

Ruim vijftig gezagvoerders ter zee woonden in Bussum. In Bussum plaatste Odyseus zijn Penelope achter het weefgetouw. Jan Vollers is in 1908 geboren en gaat naar zee. Hij vaart in het Verre Oosten. In de crisisjaren is er veel werkeloosheid. In 1941 vaart Jan als kapitein op het oude stoomschip 'Wilhelmina' uit 1903. Het schip is eigendom van een Chinese rederij. Maar, omdat het agressieve Japan inmiddels een deel van China heeft veroverd, zijn er twee Japanse controleurs aan boord. Het schip vervoert steenkool van Mantsjoerije naar Japan.

Dan valt Japan op 7 december 1941 Pearl Harbor aan. Jan Vollers kiest onmiddellijk voor de geallieerde zijde. Hij verlegt zijn koers en probeert met zijn schip een neutrale of geallieerde haven te bereiken. Hij laat het schip zwart en grijs verven en hijst een Russische vlag. Dan bereikt hem het bericht dat de twee Japanners de Chinese bemanning met geld proberen om te kopen om toch naar Japan te varen. De kapitein spreekt de bemanning toe en zegt dat ze in Japan geen geld zullen krijgen, maar gedood zullen worden omdat ze aan de vlucht hebben meegewerkt. De Chinezen schikken zich. Er zijn ook geen zeekaarten aan boord van deze noordwest route, bezaaid met kleine rotseilanden. Blind vaart het schip verder, treft bar slecht weer, krijgt herhaaldelijk motorpech en lekkages door het stampend tegenwinds varen met de oude "Wilhelmina". Vollers bereikt na zeventien angstige dagen Dutch Harbor op de Aleoeten, vlak bij Alaska. Jan vraagt de havenmeester om toegang, wegens averij, gebrek aan water en eten. Na twee dagen wordt het schip in de haven toegelaten. Kapitein Vollers verkoopt de steenkool in het koude Alaska en betaalt met de opbrengst de Chinese bemanning.

Op 6 juni 1940 verplicht de Nederlandse Regering in Londen de koopvaardij te blijven varen in dienst van de Geallieerden op straffe van 4 jaar gevangenis. Jan Vollers overleeft deze gevaarlijke oorlogsjaren op zee. Na de oorlog wordt hij gezagvoerder in dienst bij de Rederij Amsterdam. Hij blijft varen tot zijn pensioen. De matrozen herinneren hem als een gezellige, sportieve gezagvoerder.

En Penelope, waar verbleef zij? Jan Vollers trouwt met een markante Engelse lady, Phyllis Beatrice Lovett. Zij was de tweede kapitein naast Jan. Het gezin kreeg drie zonen en woonde in Bussum. Jan overlijdt 2 februari 1988, ruim 79 jaar oud op de Gooilaan 13. Phyllis overleed in 2011 in de Antoniushof, 93 jaar oud.

Gerard Hoogendijk

Jan Vollers met pet op.
De s.s. Wilhelmina in Amerikaanse haven.
Afbeelding