'Hoe kan godsdienst zo enorm sturend zijn geweest in de menselijke evolutie?'
Wat krijg je als je een primatoloog en een predikant samen in een zaaltje zet en ze laat praten over het conflict tussen wetenschap en godsdienst?
NAARDEN / BUSSUM Onder de titel 'Was de barmhartige Samaritaan echt een nette vent?' organiseert de Centrale Commissie Interkerkelijk Vormingswerk (CCIV) drie cursusavonden. Naarder Peter Kover is remonstrants predikant en werkt voor de vrijzinnigen in Naarden en Bussum. Hij staat tegenover emeritus hoogleraar gedragsbiologie Jan van Hooff.
Van Hooff was de laatste tijd regelmatig op televisie te zien. Bij 'De Wereld Draait Door', bij 'Pauw', noem maar op. Geen wonder, want hij vult zo de hele avond met zijn interessante verhalen over het overeenkomstige gedrag van apen en mensen en put daarbij uit vele bronnen en ervaringen. Aan de andere kant staat Naarder Peter Korver, die wel gewend is om voor een groep te spreken. Zo deed hij dat jaren op school, maar ook in de Majellakapel in Bussum.
Gedurende drie avonden staan ook drie boeken centraal (bestsellers) die allemaal grofweg gaan over hoe religie zo centraal is komen te staan in de evolutie van de mens. Het blijkt dat Korver en Van Hooff het over opvallend veel zaken wel eens zijn. "Wetenschap en religie staan niet altijd lijnrecht tegenover elkaar, ze raken elkaar. We willen het wereldbeeld van de mens bestuderen. Er wordt een ongelofelijke tegenstelling gecreëerd en wij zoeken juist aansluiting bij elkaar."
Barmhartigheid
Op 8 november is de aftrap met 'De evolutie van barmhartigheid'. De heren leggen uit waarom mensen naastenliefde geven. Doet men dit omdat God dat van je vraagt? Of is het noodzakelijk om te kunnen overleven in de groep? Heeft de mens zelf een God gecreëerd om in die theorie te kunnen geloven?
Van Hooff: "Ik vertel hoe dat werkt bij de apen. Ze geven gewoon af en toe naastenliefde, maar ze kunnen ook egoïstisch zijn. In een gemeenschap van dieren leven ze samen totdat de belangen strijdig zijn. Wanneer je met anderen omgaat, dan geeft dat heibel en gedoe, maar het wekt ook verwachtingen en samen sta je sterker."
Wetenschap en religie staan niet altijd lijnrecht tegenover elkaar
Vanuit religieus aspect wordt in het Oude Testament gesproken over 'Eigen volk eerst'. En in Het Nieuwe Testament is de vraag: wie is jouw naaste? Korver: "Eigenlijk is de vraag: hoe gedragen we ons? Waarom is de mens zoals hij is? Religieuze verhalen geven ons veel antwoorden. En die zijn weer terug te vinden in de Bijbel. Wat mij betreft is de Bijbel geschreven door mensen over het goddelijke. En dus niet het boek waarin God tot de mensen spreekt."
De vraag waarom samenlevingen over de hele wereld religie nodig blijken te hebben, proberen de heren te beantwoorden. Zit religie in de genen? Zit het in ons bloed om te geloven? Had religie een voordeel in de 'struggle for life and survival of the fittest'? (De best aangepaste organismen overleven). Korver: "Trekkende groepen hadden elkaar ook direct nodig. Pas wanneer ze zich ergens gingen vestigen werd de groep te groot. Er is dan een autoriteit van buiten nodig, zo blijkt. Godsdienst helpt bij het overleven van de groep."
De drie cursussen zijn los te bezoeken. Iedere les wordt de vorige even kort herhaald. De aftrap is dus 8 november, daarna 15 november - 'Wat is er eigen aan de mens' - en 22 november staat in het teken van de toekomst: 'De mens wordt God, of toch niet helemaal'. De CCIV hoopt dat niet alleen kerkleden op de avonden afkomen. De zaal is in ieder geval open voor iedereen. De lezing is volgens de heren ook geschikt voor tieners die worstelen met hun eigen plek in de samenleving en hun eigen identiteit.
Aanvang: 20.00 uur in de Spieghelkerk. Kosten: 18 euro.
