Paul met zijn moeder Erika in Montana, Zwitserland, voorjaar 1945.
Paul met zijn moeder Erika in Montana, Zwitserland, voorjaar 1945. Foto:

De historie van Bussum en het Gooi

Europa en Bussum

Twee Bussumers zorgen voor een bijzondere start van het Open Monumentenweekend 2018 in Bussum, dat in het teken staat van Europa.

Het Eerbetoon

Paul Joseph werd begin 2018 tachtig jaar. Ter gelegenheid daarvan vatte hij het plan op om een ingrijpende periode van zijn leven op een bijzondere manier aan zijn kleinkinderen, en aan iedereen die het horen wil, te vertellen. En om een eerbetoon te brengen aan al degenen die daarbij een belangrijke rol speelden.

Documentairemaker Annet Betsalel volgde Paul die de vluchtroute opnieuw afreisde. Paul bezocht alle plekken die zijn ouders met hem (hij was 5 jaar) tijdens hun vlucht voor de nazi's aandeden, gebaseerd op het dagboek van Pauls vader. De film begint in Heidelberg, van waaruit zijn ouders in 1936 nazi-Duitsland ontvluchtten. Zij vestigden zich eerst in Amsterdam, zoals vele andere joodse vluchtelingen, maar verhuisden een paar jaar later naar het Gooi met als doel om beter in de Nederlandse samenleving te integreren. Die hoop werd verstoord toen Nederland in mei 1940 onder de voet werd gelopen. Als snel kwamen er beperkingen voor joden.

Het gezin Joseph was tot eind februari 1943 'bis auf weiteres von Arbeitseinsatz gesperrt', een eufemisme voor vrijstelling van transport via Westerbork naar de vernietigingskampen Auschwitz of Sobibor. Met behulp van de burgerij van Naarden ontsnapte het gezin tijdig aan deportatie en vluchtte naar Zwitserland. Het relaas van deze geslaagde vlucht is de basis voor de documentaire, een reisverhaal met ontroerende ontmoetingen in vijf landen: Duitsland, Nederland, België, Frankrijk en Zwitserland. Maar het is ook het wrange verhaal van het verraad van een Nederlandse douanier, dat diens vrienden in het verzet duur is komen te staan.

Vertoning in de Wilhelminakerk

Op donderdag 6 september opent de Historische Kring Bussum met deze documentaire het Open Monumentenweekend 2018 dat dit jaar als thema heeft 'In Europa'. Paul Joseph zal een korte inleiding geven en na afloop kan hij vragen beantwoorden. Ook documentairemaker Annet Betsalel zal aanwezig zijn. De documentaire duurt 75 minuten. De avond begint om 20.00 uur in de Wilhelminakerk, ingang aan de zijkant. Toegang is gratis. Bij de uitgang kan een vrijwillige bijdrage gegeven worden.

Paul Joseph is onder meer voorzitter van de Joodse gemeente Naarden-Bussum. Annet Betsalel maakte al meerdere documentaires waaronder de film 'Treffpunkt Erasmus' over twee Wehrmachtsoldaten die Joden in het Gooi hielpen bij onderduiken.

1941 in de Frans Halslaan in Naarden: zittend naast Paul zijn grootouders Ferdinand en Eva Hochherr (beiden omgekomen in Sobibor), staand Paul’s ouders Frans en Erika Joseph-Hochherr.
Paul in Montana in 2017.
Afbeelding