Het stuk gaat over het bijzondere en aangrijpende verhaal van Zaineb Toama, die in 1997 vanuit Irak naar Nederland vluchtte.
Het stuk gaat over het bijzondere en aangrijpende verhaal van Zaineb Toama, die in 1997 vanuit Irak naar Nederland vluchtte. Foto: Bob Awick

Het publiek heeft gelachen en gehuild tijdens de voorstelling 'Zina's reis'

Toneelstuk 'Zina's reis' kreeg zaterdag in de grote zaal van Spant! een staande ovatie. Het publiek heeft gelachen en gehuild en weet nu meer over de lange weg van een vluchteling.

BUSSUM "Ik vond het geweldig zaterdagavond en was superblij met alles wat we gedaan hebben", vertelt een trotse Zaineb Toama. "Het verhaal is deels gebaseerd op mijn eigen verhaal met een deel fictie en werd gespeeld door spelers van De Schakel en een aantal vluchtelingen. Ik neem mijn petje af voor de mensen die nog nooit op het toneel hebben gestaan en ook nog slecht Nederlands spreken of helemaal niet."

"Door het toneelstuk heeft het publiek gezien wat voor zware weg vluchtelingen af moeten leggen om naar het land van bestemming te komen en de integratie in het nieuwe land. Het is een zwaar thema en ik heb het toneelstuk samen met Monique Bandèl van toneelvereniging De Schakel geschreven. Wel hebben we geprobeerd om het toneelstuk luchtig te houden, maar met een duidelijke boodschap: iedereen heeft zijn eigen problemen."

Meegeleefd

Het publiek heeft ook echt meegeleefd met een lach en traan en was onder de indruk van het toneelstuk. "Nooit geweten dat vluchtelingen zo'n lange en onveilige weg af moeten leggen om in Nederland te komen." "Ik wist niet dat vluchtelingen twee jaar in het azc moesten verblijven en dan elke dag maar afwachten of je wel of niet mag blijven. Als je dat op het toneel ziet, word je daar stil van." "De hoofdrolspelers, Samir en Johan, hebben echt indruk gemaakt met hun toneelspel en speelden het met grote overtuiging." "Ik heb het zelf meegemaakt en ben onder de indruk hoe ze dit met z'n allen gespeeld hebben", waren enkele reacties uit het publiek.
Burgemeester Han ter Heegde was ook aanwezig en vertelde dat hij het een ijzersterk verhaal vond. "Ik ben onder de indruk. Je ziet en voelt het verhaal nu zelf en het werd heel goed gespeeld, vooral qua emoties."

Eigen verhaal

Het ingrijpende vluchtverhaal begon met een ruzie tussen twee middelbare scholieren, beiden met een andere achtergrond. Samir, die met zijn moeder Zina naar Nederland is gevlucht, en Johan, geboren en getogen in Nederland. Johan heeft een kwetsende opmerking gemaakt en begrijpt niet waarom Samir zo moeilijk doet. Dan vertelt Samir zijn eigen verhaal. In flashbacks verteld Samir hoe hij met zijn moeder via een lange en onveilige weg naar Nederland is gekomen, twee jaar moesten verblijven in het azc en elke dag te horen kreeg dat er niets bekend was over hun verblijfsvergunning.

Door het verhaal gaat Johan Samir steeds beter begrijpen en ontstaat er wederzijds respect en een diepe vriendschap. De 16-jarige scholier Ubada Mhemed speelt Samir en heeft het allemaal zelf meegemaakt. "Ik ben geboren in Nederland, maar mijn ouders gingen met het gezin terug naar Syrië. De oorlog brak uit en zijn we weer met z'n allen teruggegaan. Wij, de kinderen, hebben een Nederlands paspoort, maar mijn moeder niet. Zij moest naar het azc en wij moesten naar een Nederlands gezin. Dat hebben we niet gedaan en hebben we met het gezin twee jaar op het azc gewoond."
De rol van Johan werd gespeeld door Denyell de Waal, die in het dagelijks leven op de Fontein Mavo zit. "Hoe ik aan de rol ben gekomen? Ik zat bij de dochter van Zaineb in de klas. Zij wist dat ik op toneelles zat en vroeg of het niet iets voor mij was. Ik heb auditie gedaan en mocht de hoofdrol spelen. Voor mij was het een eyeopener, want ik dacht dat het azc een soort vakantieopvang was en ik had ook geen idee hoe het is om je eigen land te verlaten en op welke manier. " De jongens vertellen dat tijdens de eerste vijf minuten op het podium hun harten hard tekeer gingen, maar daarna kwam het zelfvertrouwen terug en ging het goed. "Het is wel jammer dat we het toneelstuk maar één keer kunnen spelen. We hebben met z'n allen drie maanden hard gerepeteerd en er is een echte vriendschap opgebouwd tussen de spelers onderling. Ook tussen Ubada en mij."
Van 'Zina's reis' zijn video-opnames gemaakt. "Ik hoop dat leerlingen van middelbare scholen deze voorstelling ook kunnen zien. Samen met Monique heb ik het stuk geschreven voor jongeren en dat is de reden dat de kleine Samir (kleuter) in het stuk speelt. Zo'n jongetje maakt bepaalde gevoelens los, vooral bij die doelgroep", aldus Zaineb.

Toneelstuk begon met ruzie tussen twee middelbare scholieren

"Om dat voor elkaar te krijgen, wordt mijn volgende stap. Ik ga de scholen benaderen om uit te leggen dat het niet alleen om het vluchtverhaal gaat, maar ook de verschillen in nationaliteiten. Het is een actueel onderwerp en ik hoop dan ook dat middelbare scholen geïnteresseerd zijn om er misschien een project van te maken om de vooroordelen te bespreken, welk verhaal zit er achter een vluchteling, maar ook onder de Nederlandse scholieren, want die hebben het niet allemaal even gemakkelijk.
In het toneelstuk laten we dan ook zien hoe de thuissituatie van Johan is en die is niet rooskleurig, want zijn vader is werkeloos en drinkt veel alcohol. De jongens krijgen daardoor wederzijds respect en kunnen meer begrip voor elkaar opbrengen."