Uit de Historie van Bussum en omgeving
Vincent van Gogh en Frederik van Eeden
Onderstaand artikel stond in juli 2015 in deze krant. Frederik van Eeden en Vincent van Gogh hebben elkaar nooit ontmoet, maar Van Eeden bezocht enige maanden na de dood van Vincent de tentoonstelling van de (tot dan onverkoopbare) schilderijen. Vincent kende 'De kleine Johannes'.
Van Eeden schreef als eerste over het werk van Van Gogh, in De Nieuwe Gids van 1891:
"Geen kunstkritiek, alleen een impressie. Zij betreft het werk van een geniaal, nagenoeg onbekend Hollandsch kunstenaar, voor weinig maanden gestorven. (..)
Hoe het nu komt, dat het werk van Vincent van Gogh mij terstond heeft aangegrepen, zoodat ik de nabeelden van zijn stukken nauwelijks kan wegkrijgen uit mijn geest. (..)
Vincent gebruikt sterke, levendige kleuren. Violente, schitterende, hard groen, zuiver vermillioen, intensief paarsch, zwaar kobalt-blauw, en geel vooral. Fel geel, doeken vol enkel blinkend, genadeloos geel.(..)
Van Gogh overdrijft zeer sterk. Hij schildert soms bloed-roode boomen, en grasgroene luchten, saffraangele gezichten. Later zag ik zijn kleuren in de dingen, zooals hij die er in gezien had, de kleur-essence die hij er had uitgehaald. In een avondlucht is het groene, in een aard-akker daaronder het paarsche.(..)
Een regen-landschap, beklemmend, angstig somber. Een violet-vaal heuvelland met maar een klein stuk grijze regenlucht, oneindig sinister in zijn barre, doodsche lijnen en de stroomende regen daarover. En dan een lang, laag schilderij. Een korenland, hard donkergeel. De gele korenbosschen zwaaien woest door elkaar, ze zijn ruig en grof geschilderd, ze vullen de gansche lengte van 't stuk. En boven dit sterke somber-geel, een zware, donkerblauwe lucht, van een doodelijk zwartblauw. En uit die gele korenstorm fladdert een wolk zwarte vogels omhoog in het donkerblauw. Het was mij een geweldige expressie van de uiterste vertwijfeling."
Vlak na het verschijnen van het artikel in BussumsNieuws nodigde Bibliotheek Naarden-Bussum de leden van Artes* uit om in het kader van de 'Week van de Geschiedenis' een kunstwerk te maken. De Bussumse keramist/beeldhouwer Marcella van de Vaart (www.marcellavdvaart.nl) liet zich mede door het krantenartikel inspireren en maakte dit object, 46 cm hoog: Frederik, met een bootje, libel en Windekind, en Vincent met zonnebloemen. Samen met andere kunstwerken stond dit object in oktober 2015 tentoongesteld in genoemde bibliotheek.
Klaas Oosterom
* De Stichting Kunstkring Artes
Bussum, www.artesbussum.nl
