'Bakkers en slagers hebben ons geweigerd. Dat kan niet meer'
BUSSUM - Hulphonden mogen vanaf deze week niet meer geweigerd worden in winkels. Dat komt doordat het VN-verdrag voor gelijke rechten voor mensen met een beperking is geratificeerd. Een winkelier kan dus niet langer personen met een gecertificeerde hulphond wegsturen en dat is zeer goed nieuws, zo meent de Bussumse Sandra Zwagerman.
door Jessica de Jong
Niet dat ze nu zo veel in het centrum van Bussum winkelt, want dat blijkt een crime te zijn als je in een rolstoel zit. Een kleine wandeling door het dorp om op de foto te gaan brengt dat al aan het licht. De stoep af bij de Albert Heijn, maar aan de overkant kun je de stoep niet op. Bij de fotozaak op de hoek staat een bus geparkeerd, weer die hoge stoep af, bijna een botsing met een fietser. De eerste drie minuten beloven al niet veel goeds. Gelukkig lacht Sandra er maar om, want ja, wat moet ze anders?
Rolstoel én hond
Ze deed een paar jaar terug mee aan diverse schouwen door Bussum om te kijken hoe rolstoelvriendelijk het dorp is. Toen bleek dat ze diverse winkels niet eens in kon met haar rolstoel. Of dat een bezoek aan een toilet bijna een luxe is. "Leuk hoor, die terrasjes in de Kapelstraat, maar plassen kan ik daar bijna nergens. Daarvoor moet ik naar het gemeentehuis", vertelt ze.
Maar ze loopt niet alleen tegen onmogelijkheden op omdat ze in een rolstoel zit, ook omdat ze hulphond Ysa altijd mee heeft. Dat de hond dus nu volgens het VN-verdrag overal mee naar binnen mag doet haar goed, want ze heeft hier ook slechte ervaringen mee.
"Bakkers, slagers en koffiezaken hebben mij ons geweigerd, maar dat kan dus niet meer. Ik ben er bij de bakker weleens uitgegooid toen ik met Ysa kwam om eierkoeken te halen. Die gebruik ik namelijk om de hond te trainen. En hoewel de hond in opleiding was kwam ik wel binnen, maar Ysa niet. Ik moest haar maar buiten vastbinden. Dat doe ik liever niet. Dit is een hond van 20.000 euro, een witte poedel. Te mooi om achter te laten. En bovendien kom ik zonder Ysa niet eens de winkel binnen, want een deur open doen zit er met mijn kapotte schouders niet in. Soms doe ik eerst boodschappen, breng ik die thuis en dan ga ik zonder Ysa nog een keer terug naar de bakker omdat ze niet mee naar binnen mag. Dat is toch van de zotte?"
'Ik ga mijn hond van 20.000 euro natuurlijk niet buiten vastbinden'
Maar hoe zit het dan met hygiëne? "De Keuringsdienst van Waarde heeft al jaren terug een uitzondering gemaakt voor hulphonden. En dus mogen ze wettelijk gewoon mee de zaak in, ook als daar voedsel wordt verkocht", vertelt de strijdbare Sandra. Overigens heeft ze wel goede ervaringen met grote zaken zoals de supermarkt en Hema. "Het gaat vooral over de kleine ondernemingen die de regels niet goed kennen. Ze plakken een sticker op de deur: verboden voor honden. Dat is prima, maar dat geldt niet voor gecertificeerde hulphonden."
Soorten hulphonden
De Bussumse vertelt dat er diverse soorten hulphonden zijn. "Voor mensen die blind zijn, die autisme hebben, een suikerziektehond, honden die helpen bij de algemeen dagelijkse behoeftes, noem maar op. Bij heel veel van deze mensen zie je niet dat ze iets hebben. Ze lopen gewoon, maar ze hebben echt niet zonder reden een hulphond bij zich."
"Ik zit sinds mijn 18e in een rolstoel, ik ben nu 45. Rond mijn 15e kreeg ik last van rare klachten: krampen, ontstekingen. Dan pakte ik bijvoorbeeld een pen vast en kon die niet meer loslaten. Of ik stond een keer op de trap en mijn benen zaten in de kramp. Ik kreeg eerst de diagnose MS. Totdat de eerste MRI-scan op de markt kwam in 1991. Ik kon toen beter worden onderzocht en het bleek dat ik een beweegstoornis had, genaamd Gegeneraliseerde Torsie Dystonie."
"Men wist toen niet wat er aan te doen was. Ik wordt nu behandeld met Botox, dat heeft in het ziekenhuis een heel andere betekenis dan hier in het Gooi. Ze spuiten het in mijn rug, die is dan ook heel glad en strak", lacht ze. Ze is geboren in Den Helder en woonde in Nijmegen toen ze haar man Jerry ontmoette en ze verhuisden samen met zoon Thomas naar Bussum.
"Het was een hele strijd om onze Bussumse koopwoning aangepast te krijgen. Ik kreeg alleen een drempeltje voor de deur. Uiteindelijk heb ik zelf maar de traplift betaald, maar dat was niet genoeg. Zo was bijvoorbeeld mijn aanrecht niet aangepast en moest ik te hoog koken. Daar heb ik heel wat ongelukken mee gehad. Ik werd ook steeds slechter. Op een gegeven moment stond ik de was op te hangen in de schuur met mijn rolstoel en ik dacht echt: dit gaat zo niet meer. Ik bedacht een hulphond aan te vragen en dat was echt het beste idee dat ik heb gehad. Ysa kreeg ik in 2011, ik weet dat nog heel goed."
Hulphond Ysa
Gelukkig klikte het ook meteen met de hulphond. "Ysa heeft heel veel testen gehad en bleek geschikt. We hebben samen getraind. Ik moest haar zaken aanleren en afleren. Ze dachten dat het een hele uitdaging werd om van haar een goede hulphond te maken, maar door consequent te zijn is ze nu een hele stabiele hond. Heel af en toe blaft ze nog naar een andere hond, maar dat doet ze om mij te beschermen. Ysa begeleidt mij met alles. Ze doet de deuren open en dicht, kan het licht aandoen, helpt met uitkleden, ze kan de tafel afruimen en spullen uit de koelkast halen. Ze doet zo veel voor mij, het is geweldig."
Sandra laat zien dat haar Ysa een officieel jasje draagt. "Daarop staat dat ze een speciale hond is. Ook hoort er een pasje bij en dat kunnen de winkeliers gewoon opvragen. Mensen met een hulphond moeten vanaf 14 juli dat pasje ook bij zich dragen. Nu de Wet gelijkheid in werking treedt, kunnen we ook aangifte doen van discriminatie als we geweigerd worden. Ik wil overigens niet dat ondernemers zich aangevallen voelen. Maar wij horen er ook bij, mét hulphond."
Onwetendheid?
Voorzitter Brigitta Boonacker van de Ondernemers Vereniging Gooise Meren laat weten (nog) niet op de hoogte te zijn van de nieuwe wetgeving. "Ik denk wel dat het vaak onwetendheid van ondernemers is als ze iemand met een hulphond weigeren. Wij zullen onze leden in ieder geval van het verdrag op de hoogte brengen. Het is goed als iedereen weet waar de rechten en plichten liggen."
'Welkom in mijn slagerij'
Keurslager Oegema van de Koekoeklaan reageert desgevraagd dat hulphonden in zijn zaak van harte welkom zijn. "We hebben daar zelfs een speciale sticker voor." De slager legt uit hoe hij het ziet: "Reguliere huisdieren kunnen impulsief reageren, maar hulphonden of blindengeleidenhonden blijven altijd bij hun baasje. Ze mogen gewoon in het klantgedeelte komen, dat is geen enkel probleem."