Laarderweg 114 (coll. HKB)
Laarderweg 114 (coll. HKB) Foto:

Uit de Historie van Bussum en omgeving

Opstand van de bakkers: WALDEN

In 1906 kwamen de bakkers van Walden in opstand tegen de gang van zaken in de kolonie. Begin 1907 verlieten de bakkers Walden en vestigden zich in de Hamerstraat in Bussum.

In het kort de voorgeschiedenis. In de 1898 stichtte Frederik van Eeden zijn utopische kolonie Walden op landgoed Cruysbergen aan de Franse Kampweg. De kolonisten zouden geld en goederen delen en door arbeid in de levensbehoeften voorzien. Er kwamen werkgroepen voor: groenten/tuinwerk, fruit/bomen, vee/paarden, smederij, bijen, bakkerij, chocolaterie, etc.. Daar de kolonie in vrijwel permanente situatie van geldgebrek verkeerde, diende inkomsten te worden gegenereerd en ging men met groenten en brood 'de boer' op. Een tegenvaller was dat de schrale zandgrond van Cruysbergen, hoezeer men daar ook zijn best op deed, maar zeer matig geschikt bleek voor tuinbouw. Beter verging het de bakkers die met hun door van Eeden ontwikkelde bruin- en wit Pandabrood op een uitdijende klantenkring konden rekenen.

De bakkersgroep onder leiding van Gerrit de Haer was eigenlijk de enige winstgevende activiteit. Maar het gevoel dat zij moesten opdraaien voor de verlieslijdende activiteiten van anderen kreeg de boventoon. En wat nog meer stak, waren de verschillen in inzet van de Waldenbewoners ten behoeve van de gemeenschap. Niet geheel ten onrechte, want de buitenwereld sprak over Walden wat smalend: 'Waar Allen Luieren, Daar Eet Niemand'.

In mei 1906 verergerde zich het ongenoegen toen de Haer niet werd gekozen in het bestuur van de Vereniging Walden, waardoor de enige winstgevende groep niet vertegenwoordigd was. Het conflict liep zo hoog op dat de bakkers besloten te vertrekken. Op 9 januari 1907 werd voor f 7.436,-- de bouw van een bakkerij aan de Hamerstraat aanbesteed. Op 2 maart 1907 vertrokken de bakkers 'met medeneming van al hun gereedschap' naar de nieuwe bakkerij. In 1915 werd het bedrijf overgenomen door T. Jaarsma. Door de economische crisis gedwongen betrok hij in 1937 een kleiner pand, aan de Laarderweg 114. In 1952 werd het bakkersbedrijf beƫindigd en deed het pand nog enkele jaren dienst voor andere zaken. Toen in 1972 de sloop werd ingezet, stortte het gebouw spontaan in elkaar.

Ben Koning

Hamerstraat 9 (coll. Heyne)
Afbeelding
Advertentie uit 1925 (coll. HKB)