Het ritueel 'eten' is zowel mooi als verschrikkelijk
Naarden - Een voorstelling met in de hoofdrol een eetkamer. Bijzonder aan het nieuwste toneelstuk van gezelschap ToVeNaar is dat de locatie leidend is en niet de personages. Daarbij worden actuele thema's, waaronder homoseksualiteit en dementie, niet geschuwd. "Het wordt veel lachen om serieuze onderwerpen", aldus regisseur Hans Clemenkowff.
door Mireille Detrixhe
Als regisseur werkt hij al bijna 20 jaar regelmatig samen met ToVeNaar. Hans Clemenkowff is altijd op zoek naar aparte stukken. "Het toneelstuk 'De eetkamer' is in de jaren 80 geschreven, maar is hooguit door een handjevol gezelschappen gespeeld", vertelt hij. "Het is een bijzondere vorm van theater en daarom vind ik het interessant."
De status van de eetkamer loopt als een rode draad door de sketches heen. Mensen die er plezier aan hebben beleefd, maar ook mensen die er onder geleden hebben. Bijvoorbeeld een aristocratische tante die alle etiquettes aan haar neefje wil etaleren, terwijl hij alleen in verband met zijn studie verschillende eetgewoontes van verdwijnende culturen in kaart wil brengen. Of neem de jonge moeder die gaat studeren en daarvoor rust zoekt in de eetkamer, tot groot ongenoegen van haar echtgenoot. "De acteurs spelen allemaal meerdere personages, wat het uitdagend maakt voor ze om te spelen. Ze spelen van klein meisje tot bejaarde", vertelt Hans. "Spelers moeten soms in een minuut tijd transformeren in een ander personage. De personages staan los van elkaar en de sketches spelen zich ook niet in dezelfde tijd af. Het loopt van de jaren 50 tot nu."
Het stuk is zo geschreven dat sketches in elkaar overlopen. Het komt dus voor dat mensen de eetkamer al binnenkomen terwijl er nog anderen aanwezig zijn. "Zij erkennen overigens elkaars aanwezigheid niet. Ze horen niet bij elkaar in de sketch, maar ze doen en zeggen natuurlijk wel iets. De spelers moeten daar dus vakmatig rekening mee houden", legt Hans uit.
Het stuk vergt dus best wat van de negen acteurs. Daarom is Hans eerst begonnen met een uitleg over hoe het stuk in elkaar zit en wat de bedoeling is. "Ik wil dat spelers handelen vanuit begrip. Dat ze het stuk snappen. Tijdens het repeteren heb ik de verschillende sketches los van elkaar gerepeteerd en ze pas later in elkaar gevlochten. Er zijn ongeveer 50 personages dus de verdeling is ook belangrijk, niet alleen uit praktische overwegingen maar ook vanuit artistiek oogpunt. Je houdt rekening met speciale talenten of tekortkomingen. Als regisseur ben je leidend dienstbaar en moet je het beste uit je spelers zien te halen." Hans vindt het leuk dat zowel jongeren als ouderen meespelen. "Het leeftijdsverschil tussen de acteurs is soms meer dan 40 jaar. Er zijn spelers die al meer dan 25 jaar met theater bezig zijn en spelers die nog maar kort meedoen, maar niemand speelt voor het eerst. Er doen geen debutanten mee. De samenstelling van de acteurs maakt dat het ook voor het publiek, voor zowel jong als oud, leuk is om naar te kijken. Er zit bijvoorbeeld een prachtige ernstige jaren-50-ontbijtscène in met een tirannieke strenge huisvader. Dat is niet alleen geestig, maar voor een bepaalde generatie ook herkenbaar", stelt Hans. "Mensen hebben tegenwoordig het ritueel rondom eten afgeschaft. Iedereen binnen een gezin heeft zo zijn eigen bezigheden. Of dat nu sporten is of ouders die op verschillende tijden van hun werk komen, het heeft tot gevolg dat er niet altijd meer gezamenlijk gegeten wordt. Het ritueel 'eten' wordt in het stuk afgeschilderd als iets moois, maar ook als iets wat verschrikkelijk kan zijn."
'De eetkamer' wordt gespeeld op 30 en 31 oktober om 20.00 uur en op zondag 1 november om 14.00 uur in De Hoed aan het Adriaan Dortsmanplein 1B. De zaal is een half uur voor aanvang geopend. Kaartjes kosten 8 euro, voor vrienden 6 euro. Reserveren via de website. Of bel 's avonds tussen 18.00 en 20.00 uur het secretariaat op 06-49643007.