'Als je eenmaal gaat,
dan ben je verkocht'
NAARDEN - "We hebben alleen nog een paar plekken over op de maandag, helemaal achter in de kerk. Maar ook die raken we wel kwijt", denkt Marlo Reeders, directeur van de Grote Kerk van Naarden. Deze week zijn er zes uitvoeringen van de Matthäus Passion. Meer dan 10.000 liefhebbers luisteren dik drie uur naar Bachs versie van de lijdensweg van Christus. Waarom is de Matthäus zo populair?
door Lisa van Dorp
Per concert van de Nederlandse Bachvereniging onder leiding van Stephan Macleod zijn 1.750 kaarten beschikbaar. Afgelopen zondag was het eerste concert, zaterdag is het laatste. Allemaal uitverkocht. Op Goede Vrijdag komen traditiegetrouw leden van het Kabinet naar Naarden. Reeders weet wel waarom haar kerk altijd vol zit tijdens de Matthäus. "Bach heeft het op muziek gezet op een manier die tegen opera aanschurkt. Veel mensen hebben zich de Matthäus-traditie eigen gemaakt." En het werkt verslavend, zegt Reeders. "Als je eenmaal gaat, ben je verkocht. De muziek biedt een eilandje van reflectie in deze jachtige tijd. Je laat de muziek en de tekst drie uur lang over je heen komen. De Matthäus in de Grote Kerk is een tegenhanger voor de boodschap van Albert Heijn: voordat je het weet reduceer je Pasen tot een lang weekend in de keuken met allemaal Jamie Oliver-recepten en heel veel eieren."
Stephan Macleod dirigeert de concertreeks in Naarden en zingt zelf ook mee als bas-bariton. "Dat is vermoeiend, maar omdat ik bezig ben met het geheel, maak ik me in elk geval geen zorgen over mijn zingen", zegt hij over zijn dubbelrol. Macleod verbaast zich altijd weer over de populariteit van het stuk in Nederland, terwijl het qua omvang en diepgang erg pittig is om goed uit te voeren. "Iedereen kent het, het stuk is overal te horen. Het heeft iets magisch." Volgens de Zwitserse musicus is de liefde voor de Matthäus geworteld in de Nederlandse traditie. "Nederland is een erg protestants land en de Matthäus is een erg protestants muziekstuk. Daarbij heeft Nederland een lange traditie op het gebied van grote koren en koormuziek. Het is een unieke klik. De Japanners hebben het weer met de Negende van Beethoven, in Engeland is de Messiah van Händel heel geliefd."
Joop van Velzen uit Laren geeft cursussen over de Matthäus Passion, ter voorbereiding op het concertbezoek. Voor hem zit de kracht van de Matthäus puur in de muziek. Punt. "Zelden wist een componist in één werk zo veel ontroerend mooie melodieën te stoppen die de tekst nog aansprekender maken. Dat is het geheim van de Matthäus. Het stervensverhaal van Christus spreekt al honderden jaren mensen aan: marteling, verraad, liefde, leed, alles zit erin. Bach heeft het briljant op muziek gezet."
Burgemeester Joyce Sylvester denkt dat muziek en verhaal een rol spelen in de populariteit van de Matthäus. "Het is een muzikaal meesterwerk, maar ook het verhaal spreekt tot de verbeelding. In deze tijd van snelheid en vluchtigheid is de Matthäus Passion een welkom tegenwicht. Ik heb het voorrecht om in de pauze van de uitvoering een aantal genodigden toe te spreken. En steeds zie ik nieuwe invalshoeken waarop ik mijn toespraak kan baseren."