VVD Gooise Meren wil VNG bewegen tot ander afvalbeleid

GOOISE MEREN - In de raadsvergadering van woensdag 26 mei is met grote meerderheid een VVD-motie aangenomen om het bestuur van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) te bewegen haar beleid over afval en de inzameling van plastic, metaal en drankkartons (pmd) te herzien. 

Recent is aangetoond dat de gerapporteerde cijfers over recycling van pmd jarenlang veel te rooskleurig zijn voorgesteld. Intussen stijgt de afvalstoffenheffing in het Gooi met 7,5 procent (en volgend jaar nog meer) en heeft de GAD een tegenvaller gemeld van 3,2 miljoen euro.

Vastgelopen

Huishoudens zijn geconfronteerd met een vierde kliko en doen dagelijks hun best om het afval te scheiden. Hoe is het zover gekomen? “Het afvalbeleid in Nederland is volledig vastgelopen”, zegt VVD-woordvoerder Hugo Bellaart die al langer landelijk aandacht vraagt voor het plastic probleem. “Het milieurendement - het effect voor klimaat en milieu - is nihil, terwijl er door de doorgeslagen afvalscheiding en hogere verbrandingsbelasting wel grote kans is op ernstige milieuschade elders, door afvalstromen die zich een weg zoeken. Gescheiden afvalstromen raken ook steeds meer vervuild. De kosten rijzen de pan uit: sommige gemeenten zien de afvalstoffenheffing met tientallen procenten stijgen. En onze inwoners is aangepraat dat het afval- en plasticprobleem vooral de schuld is van onze inwoners.” 

Big business

De VNG is in de praktijk zeer bepalend in de wijze waarop het afvalbeleid in Nederland wordt vormgegeven. Huishoudelijk afvalbeleid is de bevoegdheid van gemeenten, maar het is een complex onderwerp. Vandaar dat gemeenten vooral leunen op de VNG. De VNG op haar beurt laat haar beleid grotendeels bepalen door de belangenvereniging van de afvalinzamel- en verwerkingssector, de NVRD. Bellaart: “De afvalindustrie vindt iedere extra logistieke afvalketen natuurlijk fantastisch: dat is big business. Jarenlang heeft de afvalindustrie de ruimte gekregen om wethouders wijs te maken dat ze maximaal moeten inzetten op afvalscheiding. Dat werd beleid in de meeste gemeenten en werd ook vanuit het Rijk ondersteund. Het beleid staat bekend als: Van Afval Naar Grondstof (VANG) en richt zich op het beperken van kilogrammen restafval en het maximeren van afvalscheiding als doel op zich, ongeacht wat er daarna met die afvalstromen gebeurt.” 

Milieurendement

Dat gaat echter gepaard met hoge kosten. De kosten voor de inzameling van pmd bijvoorbeeld is ongeveer vier zo hoog als voor restafval. Niettemin is de VNG in 2019 namens de Nederlandse gemeenten een nieuwe overeenkomst aangegaan met het verpakkend bedrijfsleven waarbij de gescheiden inzameling van pmd uitgangspunt is geworden. Bellaart heeft in 2019 bij de VNG vergeefs gevraagd eerst diepgaand onderzoek te doen naar het milieurendement van pmd-inzameling. Nu de wal het schip keert, wil Bellaart dat de gemeente Gooise Meren bij de VNG aandringt de eerdere doelen over het maximaliseren van afvalscheiding los te laten en het milieurendement centraal te stellen. Wat hem betreft wordt er pas overgegaan tot gescheiden inzameling als dat afval ook daadwerkelijk goed hergebruikt kan worden. Pmd moet niet langer uitgangspunt zijn en de VNG moet meer afstand houden tot de afvalbelangenvereniging NVRD.

Uitdagingen

In het debat bracht GroenLinks-woordvoerder Jan Portengen naar voren dat afvalscheiding op zich ook bewustwording onder inwoners met zich meebrengt. PvdA-woordvoerder Charles Wiss maakte daar gehakt van. “Die bewustwording gaat nu vooral over het groeiende besef dat inwoners voor de gek worden gehouden, en dat is natuurlijk nooit de bedoeling geweest.” De tv-reeks De Vuilnisman zal ongetwijfeld hebben bijgedragen aan bredere bekendheid met de uitdagingen rond afval en pmd. Bellaart wijst erop dat ‘we natuurlijk minder plastic moeten gebruiken en vooral dat we moeten komen tot veel minder soorten plastic om de kans op recycling te verbeteren’. “Dat vergt een langere adem en moet vooral in Europees verband leiden tot regelgeving voor het verpakkend bedrijfsleven. Het Circular Economy Action Plan (CEAP 2.0) biedt daar aanknopingspunten voor en partijgenoot Jan Huitema ís rapporteur op dat onderwerp in het Europese Parlement.” De VVD Gooise Meren wil vooralsnog dichter bij huis het afvalbeleid herzien. Deze week praat de raad al over de nieuwe Grondstoffenvisie voor de Regio Gooi en Vechtstreek.