Twaalf struikelsteentjes gelegd in Bussum en Naarden

NAARDEN/BUSSUM - Op initiatief van de Stichting Instandhouding Joods Erfgoed Gooi & Vechtstreek, en in samenwerking met de betrokkenen, zijn vandaag op meerdere plekken in Bussum en Naarden struikelstenen (‘Stolpersteine’) geplaatst.

Deze liggen voor huizen van waaruit Joodse mensen zijn weggevoerd en vermoord in concentratiekampen. Monumentjes ter nagedachtenis aan hen die na de Tweede Wereldoorlog niet terugkwamen.

Herdacht worden in Bussum op de Groot Hertoginnelaan 14a: Johanna Margarethe Stern-Lippmann; op de Meerweg 48: Jacob Lehman-Boasson, Seliena Boasson-Boasson en Kitty Boasson en op de Voormeulenweg 79: Jeanette van Emden.

Naarden: op de Sandtmannlaan 19: Abraham Elias Boutelje, Elisabeth Boutelje-Elte en Anna Clara Boutelje; op de Prins Willem van Oranjelaan 21: Jacques Blitz en Evalina Sophia Blitz-Polak en op de Rembrandtlaan 49: Herman Marinus de la Parra en Grete de la Parra-Czopp.

Deze twaalf steentjes zij overigens niet de eerste; jaren terug zijn in Bussum twee struikelstenen geplaatst voor het huis in de Burg. ’s Jacoblaan 56 ter nagedachtenis aan Abraham Verduin en zijn dochter Wanda en recent ook op de Thierensstraat 11 - eveneens in Bussum - voor Abraham Mauw en Rebecca de la Bella.

Struikelstenen is een project van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig. Het is een over heel Europa verspreid monument voor de slachtoffers van het nationaal socialisme. Deze gedenktekens worden geplaatst in het trottoir voor de vroegere woonhuizen van mensen die door de nazi’s verdreven, gedeporteerd, vermoord of tot zelfmoord gedreven zijn. Ze herinneren aan Joden, Sinti en Roma, politieke gevangenen, dienstweigeraars, homoseksuelen, Jehova’s getuigen en gehandicapten.

Hoe Demnig aan de naam Stolpersteine is gekomen weet hij zelf niet meer. Hij citeert een scholier: “Man fällt nicht über die Stolpersteine, du stolperst mit dem Kopf und dem Herzen” (men valt niet over de struikelstenen, je struikelt met je hoofd en je hart). De stenen zijn van beton. Op de kop van 10 x 10 cm zit een messing plaatje, waarin de naam, geboortedatum, deportatiedatum, plaats en datum van het overlijden zijn gestanst. De stenen werden lange tijd door Demnig zelf met de hand gemaakt en geplaatst. Genoodzaakt door de stormachtige ontwikkeling van het project, laat hij zich sinds 2005 ondersteunen door een bevriende beeldhouwer. 

Er zijn Stolpersteine aangebracht in minstens 1.200 plaatsen in Duitsland, Oostenrijk, België, Kroatië, Tsjechië, Finland, Frankrijk, Griekenland, Italië, Hongarije, Litouwen, Luxemburg, Moldavië, Nederland, Noorwegen, Polen, Roemenië, Rusland, Slowakije, Slovenië, Spanje, Zwitserland en Oekraïne.