Uit de historie: Het begin van 100 jaar Volksuniversiteit Naarden-Bussum

30 augustus 2020, 08:33 Cultureel

GOOISE MEREN - Op 15 juni 2020 was het 100 jaar geleden dat in het chique hotel Nieuw Bussum de Volksuniversiteit Naarden-Bussum (VU N-B) werd opgericht. Het doel was om iedereen die zijn kennis wilde vermeerderen en verdiepen te bedienen.

Het initiatief voor de oprichting was genomen door de Gooische Kring voor Hooger Onderwijs buiten de Universiteit. De dragers van de Volksuniversiteit waren vooral mensen die zich keerden tegen de ‘schotjesgeest’. Het waren in religieus opzicht vooral mensen uit vrijzinnig protestantse en joodse kringen en (in politiek opzicht) uit de liberale en sociaaldemocratische hoek. Vóór de oprichting had men aan tal van verenigingen en organisaties gevraagd mee te doen, maar geen enkele katholieke vereniging had aan de oproep gehoor gegeven. Hetzelfde gold voor de behoudende/rechtzinnige protestantse kerkgenootschappen.

De feestelijke opening van het seizoen 1920 in Concordia was ‘in stijl’: een lezing van freule Repelaer van Driel over J. S. Bach, die haar betoog kracht bijzette door enige aria’s van de componist te zingen, begeleid door een mejuffrouw op de vleugel.

Titelblad van het cursusprogramma 1921/1922. Het logo was ontworpen door K.P.C. de Bazel. Foto: Picasa

De vereniging kreeg al snel veel leden: 320 bij het begin en enige jaren later al 700. Er werden cursussen aangeboden over kunst, geesteswetenschappen, sociale wetenschappen en wis- en natuurkunde. Een cursus bestond gemiddeld uit 5 (avond)bijeenkomsten. Vanaf het begin organiseerde de vereniging ook muziek- en toneeluitvoeringen. Concerten van het Utrechtsch Stedelijk Orkest trokken wel zo’n 500 toehoorders.

Ook lezingen over de natuur, liefst voorzien van filmbeelden, trokken veel publiek. Artis-directeur A.F.J. Portielje trad tussen 1922 en 1950 regelmatig op. Men roemde zijn enthousiasme, maar had moeite met zijn zelfingenomenheid. Lezingen over de natuur dichter bij huis, door o.m. Henri Polak en Jac P. Thijsse, waren ook populair, maar men liep vooral warm voor het onbekende. De pogingen om ook bij arbeiders belangstelling te wekken mislukten. Concerten en films wilden waren nog wel in trek, maar de drempel voor cursussen of lezingen bleek voor velen toch te hoog, hoewel men de financiële drempel zo laag mogelijk probeerde te houden. Er speelden andere factoren mee: de arbeidersklasse ging liever naar volkshogescholen en naar cursussen van het Instituut voor Arbeidersontwikkeling; daar was men onder ons.