‘De poort is nu als een vaas zonder bloemen’

NAARDEN - In Naarden staat een bijzondere poort, maar deze Utrechtse Poort is niet compleet. Nu hebben twee Naardenezen, Joop Kruijswijk en Wim Kloosterman het idee opgevat om het verdwenen ornament terug op de poort te zetten. Aan enthousiasme ontbreekt het niet, maar het is nog zoeken naar voldoende financiering. 

De Utrechtse Poort te Naarden zoals we die vandaag kennen werd in 1877 gebouwd naar ontwerp van Jacobus Lokhorst (1844-1906). Het was een van zijn vroegste werken een indrukwekkend militair bouwwerk, vertelt Maurits van Putten, Adviseur Architectuurhistorie bij de Rijksdienst voor het cultureel Erfgoed.

Visuele bekroning

Op de poort, boven de centrale doorgang, had deze Lokhorst een ornament ontworpen dat diende als visuele bekroning van de poort. Het ornament toonde diverse militaire attributen, refererend aan de verdedigingsfunctie van de poort. Het ornament is tijdens de Tweede Wereldoorlog verdwenen en sindsdien staat in Naarden een incomplete stadspoort. Hoewel het wellicht om een detail van het volledige gebouw gaat, had het ornament een belangrijke visuele functie als goed zichtbare bekroning in het midden van het symmetrisch opgezette poortgebouw. 

“De poort is nu als een vaas zonder bloemen”, aldus initiatiefnemer Joop Kruijswijk. Omdat de poort een rijksmonument is, diende de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE) om advies gevraagd te worden. Was het überhaupt wel mogelijk om het ornament terug te plaatsen? En zo ja, waar moest het dan aan voldoen? Namens de RCE schreef Van Putten het advies, en adviseerde hij positief over het ingediende voorstel aan de gemeente Gooise Meren. 

Positief advies

Van Putten: “De RCE is in het algemeen kritisch op reconstructies aan monumenten, maar omdat het ging om een detail van het volledige monument en er sprake was van een zorgvuldig archiefonderzoek, met goede kans op een betrouwbare reconstructie, kon ik, namens de Minister, een positief advies uitbrengen. Betrouwbaar historisch bronmateriaal is ontzettend belangrijk bij reconstructies, omdat je een onjuiste reconstructie een vorm van geschiedvervalsing zou betekenen. Daarnaast is het natuurlijk een heel mooi voorbeeld van hoe burgers zich actief inzetten voor hun leefomgeving en het erfgoed in hun stad.” 

Met het terugbrengen van het ornament wordt er voor gezorgd dat het oorspronkelijke beeld van de Utrechtse Poort weer wordt hersteld en de poort weer een centrale bekroning krijgt zoals bedoeld door de architect. “De spreekwoordelijke kers op de taart of het puntje op de i. Namens de Minister ben ik dan ook positief over dit plan en als burger hoop ik op een mooie dag onder de poort door te kunnen lopen, terwijl boven mij trots het teruggeplaatste ornament staat te stralen. Nu de financiering nog.”

Wie doneert?

Om het plan te kunnen betalen, wordt ook een beroep op vrijgevige inwoners. En met succes, want daarmee is al ruim 12.000 euro opgehaald. “Resultante is dat we nu nog maar 15.000 (van de 50.000) euro verwijderd zijn van de realisatie van dit mooie project”, zegt GDP-fractievoorzitter Jelmer Kruijt die het project ook ter harte ondersteunt. “Om dat laatste kleine zetje te genereren, schrijven we nu diverse fondsen aan. Ook doen we opnieuw een beroep op onze inwoners.” Giften kunnen worden overgemaakt naar NL73 ABNA 053 8666 048 t.n.v. J.H.H. Kruijswijk o.v.v. Utrechtse Poort.