Forteiland Pampus gaat duurzaam op de schop

MUIDEN - Pampus heeft vandaag de plannen voor een grootschalige transformatie van het Forteiland bekendgemaakt. Pampus wordt als eerste Nederlands UNESCO-werelderfgoed 100 procent zelfvoorzienend en fossielvrij. Met een duurzaam energiesysteem en een nieuw circulair entreegebouw, ontworpen door Paul de Ruiter Architects, blaast Pampus zijn geschiedenis als zelfvoorzienend eiland nieuw leven in. Cultuurhistorie en innovatie gaan daarbij hand in hand. Zo wordt Pampus een showcase voor de energietransitie en voor het verduurzamen van erfgoed.

Forteiland Pampus ligt midden in het IJmeer, op een half uurtje varen van Amsterdam IJburg en Muiden. Pampus, een kunstmatig eiland, is in de 19de eeuw aangelegd als sluitsteen van de 135 km lange verdedigingslinie (De Stelling van Amsterdam) die de hoofdstad moest beschermen tegen aanvallen vanaf de Zuiderzee.

Inspiratiebron voor de toekomst

Tom van Nouhuys, directeur Stichting Forteiland Pampus: "De geschiedenis van Pampus geldt als inspiratiebron voor de toekomst. Het eiland met zijn immense fort was uniek in Nederland en kon tweehonderd soldaten langdurig voorzien van water en energie, zonder aansluiting met de wal. Inmiddels heeft het eiland, als boegbeeld van UNESCO-werelderfgoed Stelling van Amsterdam, een museale en recreatieve functie. Het eiland toont zich met de geplande transformatie nog even vooruitstrevend als 125 jaar geleden."

Biovergister eerste stap 

Het transformatieproject is vandaag symbolisch in gang gezet door de ingebruikname van de biovergister. Als voorvechter van de verduurzaming mocht Ugur Pekdemir, directievoorzitter van Rabobank Amstel & Vecht (financierder van de biovergister) onthulde de machine op Pampus. Daarna was het aan Boris van der Ham, voorzitter van de Stichting Werelderfgoed Nederland om de biovergister, te dopen met een Pampusbiertje. Ugur Pekdemir: "Dit initiatief sluit perfect aan op wat de coöperatieve Rabobank wil: samenwerken aan oplossingen die de energietransitie versnellen." Deze innovatieve installatie, de Circ BioDigester 50, zet het organisch afval van het eiland om in groene energie en plantvoeding. Op Pampus hoeft het bioafval daardoor niet meer afgevoerd te worden, maar wordt omgezet in biogas dat de keuken van het huidige én toekomstige entreegebouw van energie voorziet."

Mondiaal kompas

Boris van der Ham: "UNESCO ondersteunt de zeventien doelen van de Verenigde Naties om de wereld een betere plek te maken. De SDG's (Sustainable Development Goals) voor 2030 zijn een mondiaal kompas voor uitdagingen als onderwijs, klimaatcrisis, biodiversiteit. Het UNESCO Werelderfgoed in Nederland omarmt de SDG's. De beleefbare duurzame technieken die van Pampus een circulair zelfvoorzienend eiland maken zijn een goede pilot, waarmee we als Werelderfgoed elkaar onderling en de erfgoedsector als geheel kunnen inspireren. Verduurzaming hoort juist ook in deze sector thuis, want dit moeten we doorgeven aan de volgende generatie."

De volgende stap in de verduurzaming van het eiland Pampus is het installeren van een nieuwe waterinstallatie. Door middel van een innovatieve filtering kan het forteiland, net als vroeger, zijn eigen drinkwater winnen.

Entreegebouw 

Tijdens de kick-off van het transformatieproject zijn ook de plannen voor het entreegebouw onthuld. Paul de Ruiter Architects heeft het nieuwe entreegebouw op subtiele manier ingepast in het eiland waardoor de rijke geschiedenis van Forteiland Pampus nog beter verteld en ervaren kan worden. Architect Paul de Ruiter: "In het ontwerp hebben we de historische filosofie van zelfvoorziening gecombineerd met moderne duurzame innovaties. Zo vormt het gebouw de verbinding tussen nieuwe technologie en het historische karakter van Pampus." Het gebouw omvat naast een horecagelegenheid onder andere ook een een zaal- en congresruimte.

De functionele ruimte van het nieuwe entreegebouw wordt bijna 300 m² vergroot. Dit biedt Pampus de gelegenheid om ruim 100.000 bezoekers per jaar te ontvangen en hen het verhaal over duurzaamheid en zelfvoorzienendheid - in heden, verleden en toekomst - te vertellen.