Wim Oosterhuis: 'School staat op een scharnierpunt van vernieuwing'

BUSSUM - Wim Oosterhuis neemt vandaag afscheid als schoolleider van de Vrije School Michaël. Ruim acht jaar was hij verbonden aan deze school, eerst voor één dagdeel in de week om de school bij te staan op het terrein van financiën en huisvesting, maar vanaf de zomer 2017 als fulltimeschoolleider. Per 1 juli geeft hij het stokje door aan Ariadne Jaski, waarmee hij nu sinds een jaar samen de school leidt. Volgens Oosterhuis staat de school belangrijke veranderingen te wachten.

Vanaf het begin heeft Oosterhuis zich gericht op het scheppen van harmonie en stabiliteit op school en waakte hij nauwlettend over het welzijn van kinderen en leerkrachten. Zijn stelling is: ‘Als het goed gaat met de leerkracht, dan gaat het ook goed met de klas.' Vandaar dat zijn focus lag bij de leerkracht om die zo goed mogelijk in zijn of haar kracht te zetten. "Als een leraar komt met een probleem probeer ik dezelfde dag nog tijd vrij te maken om dan vooral eerst even te luisteren en met elkaar te kijken wat nu precies het probleem is. Soms is dat eenvoudig opgelost als een leerkracht een laptop heeft die niet werkt of een oefenboekje nodig heeft. Maar vaak is het ingewikkelder als er iets speelt rond een kind, of kind en ouder. Dan heb je als schoolleider de rol van bemiddelaar. Als het gaat om verschil in inzicht over kinderen houd ik de leraar een spiegel voor. Soms wil je te snel met oplossingen komen. Het is belangrijk om je als leerkracht even iets in te houden en afstand te nemen. Het belang van het kind is ook altijd het belang van de ouder en is uiteindelijk ook jouw belang.”

Humor vindt Oosterhuis een belangrijk element om de energie erin te houden en de zaak luchtig te houden. Ook is hij blij dat na de coronatijd het weer mogelijk is om elke ochtend met het team in de zaal een kring te vormen met een praatje of mededeling. Dat geeft energie en gezamenlijkheid in het ritme van de week.

Vakmanschap

Na een lange periode te hebben gewerkt als interim-schoolleider koos Oosterhuis voor de Vrije School Michaël, omdat daar het vrijeschoolonderwijs inhoudelijk heel krachtig vorm wordt gegeven. Hij hoopt daar zijn steentje aan te hebben bijgedragen. Hij heeft grote waardering voor het vakmanschap en het vrijeschoolleraarschap dat op de school sterk verankerd is. "Met de komst van het passend onderwijs is het vak veranderd en de werkdruk toegenomen. Van de leraren wordt meer kennis en expertise verwacht als het gaat om het leren omgaan met kinderen met leer- of gedragsproblemen als ADD, ADHD, autisme, meer- of hoogbegaafde kinderen. Ze moeten die kinderen heel goed in de gaten houden, volgen en samen met de interne begeleider kijken wat deze kinderen nodig hebben. Dat vergt veel tijd en aandacht."
Toch ziet hij het passend onderwijs ook als een grote uitdaging om dat op school stevig neer te zetten. "Daarvoor moet je als leerkracht goed op niveau kunnen werken en didactisch sterk zijn. Je moet al vroeg in de carrière van kinderen durven kijken: wat is er met dit kind, welke vraag stelt dit kind en hoe kan ik samen met de schoolorganisatie zorgen dat wij in ieder geval voor het kind de juiste aanpak bieden."
Oosterhuis vindt dat leraren makkelijker een beroep moeten kunnen doen op ondersteuning in de klas of hulp van buitenaf. Het is heel verstandig waar kennis op school ontbreekt om dit met bijscholing naar binnen te brengen.

Blijdschap en plezier

Het succes van een school kun je volgens Oosterhuis niet afmeten aan de uitstroom: hoeveel kinderen gaan er nu naar een vwo, havo of vmbo of hoeveel stromen er door naar de bovenbouw van vrije scholen. "Belangrijkste criterium vind ik nog steeds dat we uit het kind gehaald hebben wat erin zit, maar dat lukt lang niet altijd. En dat kinderen een gelukkige schoolperiode achter de rug hebben en dat zij met blijdschap en plezier terugkijken naar hun lagere schoolperiode. Dat kinderen als het ware open, frank en vrij, maar ook blij, van school gaan."

Hij denkt dat de school op een scharnierpunt staat van vernieuwing, want met Wim Oosterhuis vertrekken er nog meerdere mensen door leeftijd en pensioen of individuele keuze. "Een vernieuwing vindt altijd plaats op het moment dat nieuwe mensen de school binnenstappen. De school heeft heel lang gewerkt met hetzelfde team. Mijn collega-schoolleider Ariadne Jaski werkt hier nu anderhalf jaar en dit is nu precies een goed moment voor haar om het volledige schoolleiderschap over te nemen en nieuwe uitdagingen aan te gaan. Zij heeft een talent om in openheid met iedereen, maar ook met nieuwe mensen, te kijken naar: wat is de opdracht van de school en hoe kunnen we dat met z’n allen vormgeven."

Kantelmoment

Terugkijkend op zijn loopbaan is Oosterhuis in zijn hart altijd onderwijzer gebleven. Nog steeds vertelt hij op school tijdens jaarfeesten of vieringen met veel plezier een verhaal aan alle kinderen. Ook voelt hij zich nog altijd muziekmeester. Als er gezongen moet worden of een lied moet worden gemaakt, draagt hij graag zijn steentje bij. Een kantelmoment in zijn carrière is geweest dat hij in Meppel heeft gekozen voor het schoolleiderschap. "Ik heb het ongelooflijk plezierig gevonden om onderwijzers te coachen, te zien bloeien of opbloeien. Als je het mij zou vragen heb ik het coachen van leraren en schoolleiders het meest plezierig gevonden."
Wat wil hij het team, de schoolgemeenschap en zijn opvolger nog meegeven? "Heel veel energie, want het is een hele klus. Heel veel eerlijkheid en openheid naar elkaar. Proberen om niet in de wandelgangen, maar in het directe gesprek aan te geven als er iets niet goed zit. Ik heb er alle vertrouwen in dat dan de energie vanuit het team doordruppelt in de klassen en dat die uiteindelijk ook merkbaar is in de hele schoolgemeenschap. Dat wens ik de school toe."

Wim Oosterhuis gaat niet achter de geraniums zitten. Hij is al gevraagd om deze week toe te treden tot het bestuur van de biodynamische landbouwschool De Warmonderhof in Dronten. Hij zingt in een zangkoor, zit in het bestuur van een plaatselijk muziekfestival en wil samen met zijn vrouw langeafstandswandelingen gaan maken, te beginnen met het Maarten van Rossumpad. En hij verheugt zich erop dat hij meer tijd met zijn kinderen en tien kleinkinderen kan doorbrengen. "Hoe noem je dat? Genieten van je pensioen!", aldus Oosterhuis.

Over Oosterhuis

Wim Oosterhuis is op 27 januari 1955 geboren in Drenthe. Hij volgde de pedagogische academie in Assen en begon in augustus 1976 als leerkracht in het openbaar onderwijs met een combinatieklas 3-5 in Winterswijk. Daar is volgens hem zijn vrijeschoolhart geboren. Want hoe pas je het dagprogramma aan naar de leeftijd van de kinderen. Toen al deed hij veel onderwijs buiten in de natuur. Hij werd na acht jaar gevraagd om als directeur leiding te geven aan de nieuw opgestarte vrije school in Winterswijk. Al die tijd bleef hij ook lesgeven in combinatieklassen. Daar voelde hij dat het vrijeschoolonderwijs bij hem past. In 1993 verhuisde het gezin met inmiddels vier kinderen naar Meppel, waar hij als leerkracht startte op een vrije school in een klas met 31 kinderen. Hij vond dat hij na zeven jaren moest kiezen tussen een loopbaan als leerkracht of schoolleider. Het werd het laatste. Na de schoolleidersopleiding in Zwolle werkte hij jaren bij de begeleidingsdienst als interim schoolleider bij vrije scholen in Leeuwarden, Zwolle en Zutphen en begeleidde hij als coach individuele leraren, teams en schoolleiders in geheel Oost-Nederland. Voordat hij naar Bussum kwam, had hij een grote opdracht in Leiden om twee vrije scholen samen te voegen tot één.