Vragen over status beschermen erfgoed in gemeente

BUSSUM De gemeente Gooise Meren heeft volgens Erfgoedvereniging Bond Heemschut een structureel probleem als het gaat om het beschermen van monumentale panden. Het is de enige conclusie die woordvoerder Christian Pfeiffer kan trekken nu hij opnieuw heeft gehoord dat een villa in het Spiegel plaats mag maken voor nieuwbouw. De PvdA Gooise Meren las zijn relaas in deze krant en heeft daarop direct vragen gesteld aan het college van B&W.

Aanleiding voor de uitspraak van de erfgoedvereniging is dat ze al diverse panden van de sloop heeft proberen te behoeden. Met wisselend succes. "Het is een combinatie van politieke keuzes en in dit specifieke geval ook de commissie Ruimtelijke Kwaliteit en Erfgoed. Het lijkt bijna een soort van mentaliteitsdenken. En dan met name in Bussum. Want in Naarden en Muiden zit monumentenbeleid er van nature wel goed in."

Bussum
Pfeiffer grijpt terug op zaken waar zijn vereniging de afgelopen jaren aan werkte. "We hebben meerdere dossiers in Bussum lopen. De houten woningen aan de Verhulstlaan bijvoorbeeld. Daarvoor is nog geen status geregeld, net zoals voor het Vonkgebouw. Het duurt allemaal zo lang! Denk ook aan klooster Mariënburg waar het ook niet opschoot met een beschermde status. Ook het pandje aan de Huizerweg is tegen onze wens gesloopt (nu nieuwbouw Heyen makelaars - red) en in villawijk het Spiegel moeten wij met leden ogen aanzien hoe steeds meer tuinen worden verkaveld. Aantasting van het erfgoed dus. Ik denk dat je dat als gemeente niet wilt hebben."

Hoe zit het met de status voor de Verhulstlaan? Foto: Heemschut.

Regentessenlaan
De meest recente ontwikkeling is de zaak rondom de Van Gogh-villa aan de Regentessenlaan 39. Bond Heemschut zag allerlei aanknopingspunten om hiervoor een monumentale status aan te vragen. Pfieffer meent dat het om een prachtige villa gaat die ook nog eens een grote rol heeft gespeeld in de ontwikkeling van Het Spiegel. 

De villa is namelijk gebouwd door Jo Bongers. Zij was getrouwd met Theo van Gogh - de broer van de schilder Vincent van Gogh. Jo Bongers is degene die ervoor gezorgd heeft dat de schilderijen van Vincent van Gogh beroemd zijn geworden. In de Regentesselaan hebben alle bekende schilderijen gehangen, zelfs de Zonnebloemen. Ze vormden de startcollectie van het Van Gogh museum in Amsterdam. De zoon van Jo en Theo heette ook Vincent. Hij kwam op 11-jarige leeftijd aan de Regentesselaan wonen. Een herinneringssteen met de naam Van Gogh is nog steeds in de Bussumse gevel te zien.

De herinneringssteen is ingemetseld in de villa aan de Regentessenlaan. Foto: Klaas Oosterom.

Aanvullend onderzoek
Bovengenoemde geschiedenis zou niet voldoende reden voor een beschermde status zijn. Daarom werd er aanvullend onderzoek verricht. Pfeiffer: "Een architectuurhistoricus is in de zaak gedoken. Het blijkt dat architect van de Regentessenlaan afkomstig was uit de Bussumse kunstenaarskolonie genaamd De Walden. Hij was ook degene die de hut van Frederik van Eeden heeft ontworpen. Wij waren dolblij met deze ontdekking. Het toont aan dat dit culturele erfgoed echt bij Bussum en de ontwikkeling van het Spiegel hoort. Bovendien hebben wij -bij grote uitzondering- een steunbetuiging gehad van het Van Gogh museum vanwege het verhaal over de kunstcollectie. Wij dachten dat dit echt voldoende aanknopingspunten zou bieden voor de gewenste status."

Flinterdun verhaal
De commissie dacht daar echter heel anders over. "Ze spraken over een 'flinterdun verhaal' en adviseren daarom negatief over de monumentenstatus. Als het college akkoord gaat dan is de villa sloopvrij. Hoewel we het officiële besluit nog moeten afwachten gaan wij nu wel serieus aan de bel trekken door de gemeenteraad een brief te sturen; het gaat weer mis."

Geen reactie
De gemeente kan nog niet reageren op de kritiek die Heemschut hierboven uit. Ze wil eerst de brief afwachten. "Het college zal zich ook eerst nog buigen over de Regentessenlaan."

Vragen van de PvdA
De PvdA greep de kritiek op het beleid direct aan om vragen te stellen. De partij wil onder andere weten wanneer de lijst klaar is met daarop de potentiële monument- of behoudenswaardige gebouwen in Bussum. Raadslid Martijn Kahlman vraagt ook of de gemeente zich ondertussen terughoudend kan opstellen met het verlenen van sloop- en bouwvergunningen bij panden die mogelijk behoudenswaardig zijn. "Zeker bij de panden waarvoor een status is aangevraagd, zodat we straks niet achter de feiten aanlopen en er nog weinig te beschermen overblijft."